Nguyễn Thị Hải Yến

Cá có ngủ không?

Đăng 8 năm trước

Bạn thắc mắc cá có ngủ không? và nếu ngủ thì ngủ như thế nào? Câu trả lời là có. Tuy nhiên khi các loài cá nghỉ ngơi, trông chúng không giống như đang ngủ mà giống như

cá có ngủ không

Bạn thắc mắc cá có ngủ không? và nếu ngủ thì ngủ như thế nào?

Câu trả lời là có.

Tuy nhiên khi các loài cá nghỉ ngơi, trông chúng không giống như đang ngủ mà giống như ngừng vận động hơn. Và cũng giống như chúng ta, nếu không được ngủ đủ, nó sẽ cố gắng để ngủ bù.

Định nghĩa đơn giản của giấc ngủ là hoạt động mà mí mắt khép kín và tồn tại một mẫu sóng não đặc biệt trong vỏ não; vì thế, để xác định khi nào một người, một động vật có vú khác hoặc một con chim đang ngủ là rất dễ dàng.

Tuy nhiên, khi nói đến cá, định nghĩa này trở nên có vấn đề, bởi vì nó không có vỏ não cũng không có mí mắt. Như vậy, các nhà nghiên cứu phải dựa trên quan sát hành vi để xác định khi nào cá đang ngủ.

Thông thường khi một con cá đang "ngủ ", có bốn đặc điểm được quan sát thấy: (1) không hoạt động trong một thời gian dài; (2) ở trong một tư thế nghỉ (như cái đuôi rũ xuống); (3) một thói quen (như nghỉ ngơi tại cùng một thời điểm, và theo cách thức tương tự, mỗi ngày); và (4) giảm độ nhạy cảm với môi trường của nó (khó bị đánh thức).

Những loài cá khác nhau ngủ theo những cách khác nhau. Ví dụ, cá rô phi ngủ ở vùng nước thấp nhất của môi trường sống của chúng, trong khi cá da trơn như cá đối nâu ngủ ở một góc 10-30 độ dọc theo đáy, với đuôi phẳng và vây kéo dài ra. Ngoài ra, một số loài cá vược và cá rô thường ngủ trên hoặc dưới nơi chúng vẫn thường ở, trong khi cá xung quanh một rạn san hô thường ẩn nấp ở các khe vào ban đêm

Ở nhiều loài cá, trong giai đoạn này của quá trình ngủ, nhịp tim và nhịp hô hấp trở nên thấp hơn, như  giảm cử động của miệng, mang và mắt. Đối với một số loài khác, giống như cá mập đầu xanh và cá mập cầu hồn, độ nhạy giảm mạnh đến mức các nhà nghiên cứu có thể nhấc chúng lên và thả chúng rơi trở lại mặt nước mà chúng không nhận ra!

Thật thú vị là, một số loài cá lại trông có vẻ như không bao giờ ngủ. Cả hai loài cá thu và cá bluefish bơi liên tục, và mặc dù chúng bơi vào ban đêm ít hơn vào ban ngày, chúng vẫn có khả năng đáp ứng với các kích thích 24-7. Một con cá “ không ngủ” khác, cá mập sừng California, lại hoạt động tích cực hơn vào ban đêm, mặc dù ngay cả trong ngày nó vẫn có khả năng phản ứng tốt. Những con khác mà có vẻ như không bao giờ ngủ, thường bao gồm nhiều loài cá sống trong các đàn lớn. Một giả thuyết cho rằng trong khi một số thành viên của đàn tỉnh ngủ thì những con khác có thể ở trạng thái mơ màng.

cá có ngủ không?

Một số loài cá khác không có bất cứ dấu hiệu nào của việc ngủ khi chúng còn nhỏ, nhưng chúng lại có nhiều biểu hiện của giấc ngủ khi chúng lớn hơn; một vài loài khác thì dù thường ngủ vào ban đêm, như cá tautog, lại hoàn toàn không ngủ trong thời kỳ di cư và sinh sản.

Một số loài cá gai chichlids và cá gai threespine sẽ bỏ qua giấc ngủ trong khi trứng được ấp - không phải là để bảo vệ trứng, mà chủ yếu là để quạt cho trứng (qua đó liên tục cung cấp oxy cho con con).

Một số loài cá thích ngủ sẽ cố gắng để được ngủ đủ y như chúng ta. Trong một nghiên cứu năm 2007, một số nhà nghiên cứu đã thực hiện một số biện pháp để quấy rầy một đàn cá ngựa vằn bằng cách liên tục khấy động nước trong bể cá  và thậm chí còn tạo ra tiếng ồn trong bể cá thông qua một chiếc loa đặt dưới nước. Những con cá ngựa này hoàn toàn bị tước đoạt giấc ngủ trong 6 giờ - những giờ mà chúng thường ngủ, ngày hôm sau, các nhà nghiên cứu đặt bể trong môi trường tối  và quan sát thấy rằng các con cá ngựa vằn gặp khó khăn lớn trong việc tỉnh dậy khi bị đánh thức, và cử động bình thường của miệng và mang đã bị giảm đi một nửa.

Vỗ nhẹ lên thành bể có vẻ là một phương pháp phổ biến trong việc nghiên cứu giấc ngủ của loài cá. Vào năm 2011, một số nhà sinh vật học NYU sử dụng kỹ thuật này để xác định rằng cá hang động không ngủ nhiều khi so sánh với các loài cá khác.

Quan sát bốn loài cá sống ở phía đông bắc Mexico, một loài cá sống trên bề mặt, tên là cá Astyanax mexicanu, cùng với ba loài cá hang động là Pachon, Tinaja và Molino, các nhà khoa học phát hiện ra rằng những con cá sống gần mặt nước ngủ nhiều hơn khoảng 4 lần so với cá hang động ( 800 phút trong 24 giờ so với 110-250 phút).

Cũng dùng các phương pháp quấy rối giấc ngủ như các nhà nghiên cứu cá ngựa vằn, các nhà sinh vật học NYU cũng thử nghiệm tương tự với cá Mexico - bằng cách di chuyển bể cá một lần mỗi phút. Kết quả là, những con cá bị mất ngủ, và giống như cá ngựa vằn, chúng ngủ nhiều hơn vào ngày hôm sau.

Một vài nghiên cứu cũng chỉ ra đặc điểm ngủ của loài cá có được là do di truyền.

Như vậy, tuy một số loài cá không nhắm được mắt, và hầu như không ngừng vận động, cá vẫn ngủ. Và đặc điểm ngủ của từng loài lại khác nhau( về thời điểm ngủ, nơi ngủ, độ hoạt động của vây, đuôi, mang khi ngủ, và khả năng phản ứng lại với môi trường khi ngủ đều khác nhau), điều này phụ thuộc chủ yếu vào gen di truyền của chúng!  

Chủ đề chính: #cá_có_ngủ_không?

Bình luận về bài viết này
0 bình luận

Đang tải bình luận...


Đang tải nội dung cho bạn