Độc đáo lễ hội “chết thử” ở Tây Ban Nha

Một biểu tượng của sự sống

Một đám đông rẽ ra, cho phép những cỗ quan tài đi đầu. Một bầu không khí yên lặng bao trùm cả không gian. Dù phần lớn những chiếc quan tài này mang những thân thể người, nhưng dường như họ vẫn còn sống. “Đây chính là biểu tượng chiến thắng của sự sống trên cái chết”, linh mục địa phương - Alfonso Besada Paraje cho biết.

Lễ hội Santa Marta de Ribarteme được tổ chức vào tháng Bảy hằng năm tại ngôi làng nhỏ cùng tên là cơ hội cho những người may mắn sống sót qua một biến cố nào đó thể hiện lòng biết ơn với sự sống mà họ có được.

Một nghi lễ cổ xưa hàng trăm năm

Người ta tin rằng lễ hội này đã có từ hàng trăm năm trước, nhưng nguồn gốc của nó vẫn là một bí ẩn. Theo truyền thuyết địa phương, lúc mới đầu, nghi thức mang những chiếc quan tài với người sống nằm trong đó do những người ngoại đạo thực hiện. Nhưng từ thế kỷ thứ 12, khi các nhà thờ Công giáo ra sức loại trừ niềm tin ngoại giáo, nghi thức này được sáp nhập vào nghi lễ của người Thiên Chúa giáo.

Kể từ đó, một lễ hội chỉ ở cấp độ địa phương đã trở thành một lễ hội nổi tiếng khắp thế giới với hàng ngàn người xem. Họ chen chân nhau ở những con đường nhỏ trong ngôi làng Santa Marta de Ribarteme mỗi năm, “người ta từ khắp nơi trên thế giới đổ về đây để tận mắt chứng kiến lễ hội này” – linh mục Paraje nói thêm

Tôn vinh sự sống

Thánh Marta (Martha) cùng với người em gái là thánh Mary Magdalene (Maria Mađalêna) và người em trai là Lazarus (Ladaro) được nhắc đến lần đầu tiên trong Tin Mừng theo thánh Luca. Ba nhân vật này chỉ đóng một vai trò nhỏ trong Kinh Thánh. Theo truyền thống, thánh Marta là Đấng bảo trợ cho các đầu bếp, nhân viên phục vụ và các bà nội trợ, còn danh hiệu “Marta - Người thống trị” xuất phát từ một truyền thuyết ngoài Kinh Thánh. Câu chuyện này diễn ra tại Pháp, nơi mà người ta cho rằng thánh Marta đã giúp người dân giết chết một con rồng. Từ đó, thánh Marta gắn với danh hiệu trên và sức mạnh làm nên chiến thắng của thánh Marta trong tình huống chết chóc đó đã dẫn đến việc thánh Marta được liên kết với nghi thức đặc biệt này.

Nhiều giờ trước khi các quan tài xuất hiện, người ta tập trung ở nhà thờ thánh Marta. Cứ mỗi nửa tiếng đồng hồ, sẽ có một Thánh lễ được cử hành trong căn lều rộng lớn được dựng lên cho lễ hội này. Trong khi đó, ở sân nhà thờ, có bốn vị linh mục cử hành Bí tích Giải tội. Trong nhà thờ, bên cạnh bàn thờ, ngay tại bức tượng của thánh Marta, cũng là bức tượng dẫn đầu đoàn rước, luôn có một dòng người đến để bày tỏ sự kính trọng của mình.

Thành quả không dễ dàng

Những người nằm trong quan tài đến lễ hội với nhiều câu chuyện khác nhau. Một người thanh niên 20 tuổi đến từ vùng Madrid yên bình giải thích với phóng viên BBC sau khi tham gia đoàn rước rằng: “Tôi làm điều này để bày tỏ lòng biết ơn với bà tôi vì đã chiến đấu với căn bệnh ung thư”. Người thanh niên này và cha của mình đã làm một cam kết tham dự lễ hội hằng năm, và phải trải qua đoạn đường gần 600km đi từ thủ đô Tây Ban Nha để giữ lời hứa của mình.

Bạn bè và gia đình sẽ thay phiên nhau khiêng chiếc quan tài, dưới cái nóng của thời tiết và sức nặng của cỗ quan tài, việc này không hề dễ dàng. Đoạn đường di chuyển quanh làng không xa, nhưng mỗi khi lên đồi và xuống đồi luôn cần có sự nỗ lực đáng kể. 

Nhiều hình thức tạ ơn

Sau giữa buổi trưa, đám đông bắt đầu di chuyển. Khi chiếc quan tài đầu tiên tiến ra khỏi cổng nhà thờ, những người hộ tang đi xung quanh quan tài bắt đầu hát: “Thánh Marta đồng trinh, ngôi sao của phương Bắc, chúng tôi mang đến cho ngài những người đã từng “chạm đến cái chết”.

Dù quan tài là thứ những người sùng đạo nhất ưa thích, vẫn còn nhiều hình thức khác để tham gia vào đoàn rước. Chẳng hạn như một người phụ nữ đã tham gia vào lễ hội này hằng năm bằng cách di chuyển bằng đầu gối của mình sau khi một căn bệnh quái ác gần như lấy đi đôi chân của bà cách đây 17 năm. Người phụ nữ này nói với phóng viên BBC rằng ấy đến đây mỗi năm để cảm ơn thánh Marta.

Một bầu khí lắng đọng

Ban nhạc của đoàn rước đi sau các cỗ quan tài, với những giai điệu u sầu, bầu không khí lắng đọng. Đối với nhiều người, lễ hội này là một cơ hội để sống chan hòa với nhau khi nó cho người ta dịp để cám ơn nhau. Những ghế đá trên ngọn đồi nhỏ cạnh nhà thờ nhanh chóng được lấp đầy khi những người bán hàng rong bày ra một lượng lớn rượu vang và nhiều quầy hàng thực phẩm khác nhau, mùi thơm của thịt nướng và Galician favouritepulpo a feira (bạch tuộc luộc với một chút ớt bột) tràn ngập trong không khí.

Ý thức cộng đồng, mặc dù mạnh mẽ ở hầu hết mọi nơi ở Tây Ban Nha, vẫn đặc biệt quan trọng trong khu vực bị cô lập này. Vùng Galicia đang hiện đại hóa một cách nhanh chóng, nhưng cư dân nơi đây vẫn duy trì mối quan tâm đến truyền thống và lối sống nơi đây. Bà Maria del Carmen, 86 tuổi, sống cách nhà thờ chỉ vài bước đi bộ cho biết: “Tôi vẫn hiện diện ở lễ hội này hằng năm miễn là tôi vẫn còn nhớ. Cuộc sống nơi đây đã từng vất vả, nhưng giờ đây đã trở nên dễ dàng hơn, nhưng việc ghi nhớ truyền thống vẫn đóng vai trò quan trọng”.

Lễ hội tôn vinh sự sống, không phải tôn vinh cái chết

Khi đoàn rước về đến nhà thờ và quan tài được hạ xuống mặt đất, người ta có thể quan sát thấy rất nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Trong khi một số người mỉm cười hoan hỉ, những người khác lại rơi nước mắt. Một người phụ nữ, người đã bỏ lỡ buổi lễ năm ngoái khi cô hôn mê, khóc nức nở khi bước ra từ quan tài của mình và ngay lập tức gia đình ôm chầm lấy cô.

Nếu chỉ nhìn bề ngoài, lễ hội Santa Marta de Ribarteme dường như cực kỳ ghê tởm và cảnh tượng của các quan tài làm người khác cảm giác lo lắng, nhưng thật ra, đây là một lễ hội nhằm tôn vinh sự sống, chứ không phải cái chết. Trong ánh nắng mùa hè rực rỡ, vùng nông thôn Galician xinh đẹp với những mùi hương quyến rũ và tiếng cười khắp ngôi làng, thật khó cho ai đó phủ nhận rằng: đây quả thực là một cuộc sống sinh động.

Theo Olivier Guiberteau - BBC

Đọc thêm: 

Hành trình du mục đầy thú vị của người Tây Ban Nha