Nguyen Mai Này cô gái, cười lên đi, cuộc đời này đẹp lắm...

Giải mã những ngộ nhận về cảm giác “muốn” và “thích”

Đăng 5 năm trước

Có hai bi kịch trong cuộc đời này. Một là không đạt được điều mình muốn, hai là đạt được nó.' - Oscar Wilde. Đã bao giờ bạn vô cùng khao khát một thứ gì đó nhưng cuối cùng khi có được nó rồi, cảm giác của bạn lại chỉ là thấy thất vọng không?

Có lẽ bạn nghĩ nhảy việc sẽ làm mình hạnh phúc hơn, nhưng không hề. Hoặc bạn nghĩ mình sẽ thích sống ở một nơi khác, nhưng rồi lại hối hận vì đã chuyển đi. Tại sao lại có sự sai lệch giữa suy nghĩ và thực tế này? 

Sự sai lệch này thường là kết quả của việc nhầm lẫn giữa mong muốn và cảm giác thích thú - một sự pha trộn thông thường trong quá trình ta đưa ra những lựa chọn đúng đắn và cảm thấy hài lòng.

Sự khác biệt giữa “muốn” và “thích”

Mặc dù ta thường dùng hai từ “muốn” và “thích” để thay thế cho nhau, nhưng trong lĩnh vực tâm lý học nhận thức thì đây là hai khái niệm hoàn toàn khác biệt. 

“Muốn” đơn giản là dự đoán việc bạn sẽ thích thứ gì đó khi sở hữu hoặc trải nghiệm nó. 

“Thích” là cảm giác vui vẻ - niềm vui và sự thoả mãn bạn có được khi làm hoặc sở hữu thứ gì đó. 

Nếu bạn muốn thứ gì đó, bạn đoán rằng hẳn là mình phải thích nó – nếu không thì ngay từ đầu ta đã chẳng muốn nó. Tuy nhiên, thích và muốn không phải lúc nào cũng phù hợp với nhau. Bạn có thể muốn những thứ mà bạn không thật sự thích, ấy được gọi là hiện tượng ngộ nhận ước muốn. 

Nguyên nhân của sự ngộ nhận này

1. Sử dụng những dự đoán sai 

Đôi khi những gì bạn tưởng tượng khi bắt đầu có khao khát mạnh mẽ về thứ gì đó không khớp với những gì bạn thực sự trải nghiệm, khi đó dự đoán của bạn không chính xác. 

Bạn có thể lẫn lộn giữ muốn và thích khi bạn có ý tưởng trong đầu về thứ tạo nên một công việc mơ ước. Bạn nghĩ nó sẽ làm bạn hạnh phúc và thoả mãn hơn công việc hiện tại. Bằng một vài sự bứt phá, bạn thoát ra khỏi công việc cũ và bắt đầu dấn thân vào thứ bạn cho là phù hợp với mình. 

Ban đầu, mọi thứ thật hoàn hảo. Sự hào hứng tự nhiên ùa đến với những thay đổi và những điều mới mẻ làm bạn cảm thấy bạn đã đưa ra lựa chọn đúng đắn. Nhưng chỉ sau vài tuần, bạn bắt đầu nhận thấy những khó chịu mà bạn chưa từng nghĩ tới hay tưởng tượng ra trước khi theo đuổi thứ bạn gọi là “đam mê” này. Chẳng bao lâu, bạn lại bắt đầu tự chỉ trích quyết định của mình vì bạn không cảm thấy vui như bạn nghĩ. Bạn chợt nhận ra hoá ra bạn không hề hứng thú với thứ mà họ từng rất muốn làm này. 

2. Nhận định không đúng về bản thân 

Dù cho bạn biết chính xác điều mình muốn, đôi lúc bạn vẫn có những nhận định không đúng về mức độ thích thú của bạn dành cho nó. 

Thực tế này đã được chứng minh qua một nghiên cứu đơn giản về các món ăn vặt. Các nhà nghiên cứu yêu cầu những người tham gia lên thực đơn các món họ sẽ ăn vào ba ngày liên tiếp. Những người này biết chính xác món họ sẽ ăn nhưng khi đến ngày diễn ra thí nghiệm, họ vẫn cảm thấy thất vọng. 

Vấn đề là những người tham gia có xu hướng nghĩ rằng việc lựa chọn đa dạng các món ăn sẽ làm họ thoả mãn nhất. Vì thế, thay vì yêu cầu một món mà họ thích nhất cho cả 3 ngày, họ quyết định chọn mỗi ngày một món khác nhau. Thật khó để thoát khỏi suy nghĩ thông thường và nhận ra mình không phải lúc nào cũng thích thứ mà mình khao khát. 

3. Sự lây lan cảm xúc 

Cho dù biết chính xác thứ muốn, và chắc chắn mình thích nó, thì ta vẫn dễ bị ngộ nhận vì cảm xúc của ta từ việc thích một thứ có thể “lan sang” việc ta muốn một thứ khác. 

Lây lan cảm xúc thường xảy ra với các mối quan hệ. Bạn hẹn hò với ai đó, và an đầu bạn nghĩ cô ấy thật tuyệt; song cảm xúc này có thể chỉ là vì bạn phấn khích khi đang ở trong một mối quan hệ mà thôi. Hoặc bạn vui vì mình đã chấm dứt quãng thời gian cô đơn hay vì có một cô gái thích mình…chứ không phải vì bạn thích cô ấy. “Cảm xúc không nói lên việc nó bắt nguồn từ đâu, và do đó ta rất dễ nhầm lẫn về nguồn tạo ra nó” (TS. Gilbert).

Làm sao để tránh ngộ nhận

1. Đừng ngại chọn thứ bạn thực sự thích, cho dù nó đi ngược lại kỳ vọng của xã hội/gia đình 

 Khi chưa vào đại học, có thể bạn thích ngành sư phạm nhất, nhưng dần dần bạn phát hiện ra rằng con đường này dường như không đem lại danh tiếng và sự ổn định mà bạn kỳ vọng. Vì vậy, bạn tự thuyết phục bản thân rằng bạn thích làm bác sĩ và các công việc liên quan đến y học. Đến khi đang học trường y, bạn mới biết mình đã nhầm. 

 Đừng lựa chọn những con đường bị người khác tô vẽ, mà hãy chọn con đường bạn thật sự thích đi.  

2. Hãy thử trước

Giả sử bạn muốn một công việc mới, bạn ghét công việc hiện tại và cảm thấy không thoả mãn. Thay vì từ bỏ ngay công việc hiện tại và tìm một công việc mới mà đến cuối cùng vẫn khiến bạn bất mãn, hãy thử làm nó trước đã. 

Trên thực tế việc tham gia các loại công việc bạn nghĩ rằng mình thích sẽ cho bạn cơ hội để tìm hiểu xem công việc đó thực sự được làm như thế nào và xem bạn có thật sự yêu thích công việc đó hay không. Một cách khác để thử làm công việc khác với lĩnh vực hiện tại là làm ngoài giờ, coi nó như một nghề tay trái. Không gì có thể làm rõ sự yêu ghét của bạn với một công việc bằng kinh nghiệm thực tế.  

3. Hiểu rằng cuối cùng bạn có thể sẽ thích thứ mà bạn không nghĩ là mình muốn

Đôi khi bạn không chỉ ghét những thứ mà bạn tưởng mình muốn mà ngược lại bạn còn thích những thứ mà bạn không biết là mình muốn nó. Bạn nghĩ mình không thích một món ăn nào đó cho đến khi nếm thử nó; bạn thề sẽ sống độc thân vui vẻ cho đến khi rơi vào lưới tình…

Hãy luôn cởi mở và đừng ngại thử những điều mới, bạn không bao giờ biết khi nào thì mình sẽ thích một thứ mà mình chưa từng muốn!

Nguồn: Brett McKay/HoàngPhương Dung/Ubrand

Chủ đề chính: #ngộ_nhận

Bình luận về bài viết này
0 bình luận

Đang tải bình luận...


Đang tải nội dung cho bạn