Giải mã Yakuza

Nguồn gốc Yakuza

Vào thời kỳ các sứ quân (thời kỳ Ê đô) (1603-1867), Yakuza chỉ gồm những nhóm tội phạm nhỏ, chuyên bảo kê cho các chợ phiên sau đó thì làm lính đánh thuê cho các sứ quân. Năm 1881, Yakuza được tập hợp lại trong một tổ chức có tên "Thương hội Biển đen" - chuyên hoạt động trên biển và giết người thuê. 

Cũng theo một số nguồn tin khác, Yakuza xuất phát từ Samurai, vào thời kỳ Tokugawa (1543 - 1616) người sáng lập ra thời kỳ Mạc phủ Edo đã không cần sử dụng hàng chục vạn Samurai, dẫn tới nhiều người trong số này không có kế sinh nhai, chuyển thành đội quân chuyên cướp phá làng mạc tại những nơi mà họ đi qua trong đất nước, và đây cũng là tiền thân cho tổ chức Yakuza sau này. 

Từ Yakuza ám chỉ: dãy chữ số "8-9-3" (Ya - Ku - San theo âm Hán Nhật onyomi), một phức hợp số căn bản trong một trò chơi Nhật cổ truyền (Hanafuda); Điều này cũng có nghĩa là "vô dụng" hoặc "đồ bỏ" cách chơi bài Hanafuda theo lối đánh 3 cây khi mà 8 + 9 + 3 hợp thành con số 20 (Con số lớn nhất có thể hợp được từ ba lá bài tuy nhiên lại bị tính là thua cuộc. 8 9 3 là cảm giác khi lặn bài được con 8, con 9 rồi mà lại bị dính con 3 thật là vô dụng).

Nghi lễ nhập môn Yakuza

Những tân binh được gọi là Kobun (vai trò con) của tổ chức Yakuza được yêu cầu phải phục tùng những thành viên có kinh nghiệm hơn.Cơ cấu của tổ chức này rất phức tạp nên để đạt được đến những vị trí cao trong tổ chức buộc lòng thành viên phải trải qua nhiều cấp bậc, vị trí, thử thách bản lĩnh và lòng trung thành. 

Nghi thức nhập môn của Yakuza chính là hình thức dâng rượu Sake. Trước khi dâng rượu, người mới phải cắt máu từ ngón tay và thề phải trung thành với tổ chức này.Kobun sẽ ngồi đối diện Oyahun (vai trò cha) trong khi một thành viên khác chuẩn bị rượu. Chén rượu của tân binh chỉ chứa một phần nhỏ rượu  còn chén rượu của Oyahun sẽ rót đầy đến miệng ly. Đây là cách thể hiện địa vị của họ trong tổ chức. Sau khi uống sake, mối liên hệ cha và con nuôi sẽ được công nhận chính thức.

Chiến thuật Sokaiya

Là một hình thức tống tiền quy mô lớn của Yakuza. Ban đầu, họ chỉ mua vừa đủ cổ phần của một công ty bất kì để có thể tham dự vào các cuộc họp cổ đông. Sau đó, họ ra sức thu thập những chứng cứ về các tiêu cực của lãnh đạo công ty. Cuối cùng, họ đe dọa sẽ công khai các bí mật này của những vị lãnh đạo kia trước toàn thể các cổ đông nhằm tống tiền. 

Chiến thuật này khá hiệu quả vì người Nhật rất coi trọng danh dự trước tập thể. Đây là một thủ đoạn khá thâm hiểm nhưng được thực hiện dưới một hình thức rất lịch sự.Chẳng hạn, họ sẽ tổ chức một giải đấu golf hay một cuộc thi sắc đẹp và bán vé cao ngất ngưỡng cho các nạn nhân. 

Vào năm 1982, khi hình thức Sokaiya tăng đột biến, Nhật đã phải ban hành luật cấm các công ty trả tiền cho những kẻ đe dọa nhưng không đạt được nhiều kết quả. Cách làm hiệu quả những hiện nay là thanh lọc và quản lý các cổ đông hay sắp xếp các cuộc họp cổ đông sao cho tổ chức Yakuza không thể tham dự  được. Do đó, hiện nay, 90% các công ty trên thị trường chứng khoán Tokyo tổ chức Đại hội Cổ Đông hàng năm vào cùng một ngày.

Yamaguchi-gumi

Yamaguchi-gumi là tổ chức Yakuza lớn nhật tại Nhật Bản. Đây là mục tiêu trừng phạt của chính phủ Mỹ trong một chiến dịch truy quét tội phạm có tổ chức. Công dân Mỹ không được phép thực hiện giao dịch với Kenichi Shinoda (đứng thứ 7 trong danh sách trùm tội phạm hàng đầu thế giới) và Kiyoshi Takayama. 

Tất cả tài sản của họ đã bị đóng băng tại Mỹ. Nhật Bản cũng tuyên bố mức phạt cho những doanh nghiệp tự nguyện liên kết với Yakuza. Nỗ lực này đã đem đến hiệu quả phần nào đó trong chiến dịch chống Yakuza. Tuy nhiên, Shinoda đã cảnh báo rằng: “Nếu Yamaguchi-gumi tan rã thì các trật tự công cộng sẽ xấu đi ngay lập tức”

Hoạt động nhân đạo

Khi trận sóng thần 2011 ập vào Nhật Bản, các Yakuza là những người đầu tiên gởi viện trợ đến các khu vực bị ảnh hưởng. Vài tháng sau, các tổ chức Yakuza lại tiến hành tranh giành những hợp đồng xây dựng tái thiết từ chính phủ.  Quy mô thảm họa và nỗ lực sửa chữa quá lớn khiến cảnh sát không thể ngăn cản tổ chức này nhúng tay vào. Tuy nhiên, một thành viên cấp cao đã bị bắt với cáo buộc biển thủ công quỹ và trả lương thấp cho các lao động đê thu lợi. 

Vào năm 1995, khi Kobe, một thành phố lớn thứ 5 của Nhật Bản xảy ra một trận động đất mạnh Yakuza cũng đã sử dụng xe, tàu thuyền thậm chí là máy bay trực thăng để cung cấp nhu yếu phẩm cho những người dân bị mắc kẹt. 

Họ làm điều này một cách lặng lẽ và nhanh chóng hơn nhiều các quan chức chính phủ. Một nhà nghiên cứu về Yakuza cho biết, họ làm điều này hoàn toàn vì thiện nguyện chứ không phải để quảng bá tên tuổi

Tạp chí Yakuza

Tạp chí Yamaguchi-gumi Shinpo chỉ được lưu hành nội bộ cho gần 28000 thành viên của tổ chức. Trong đó có các bài thơ Haiku và bài xã luận của lãnh đạo băng đảng nói về thời điểm khó khăn của tổ chức và số lượng thành viên đang giảm. Tạp chí này được xem như là cách để khích lệ tinh thần trung thành của các thành viên.

Yubitsume

Là hình thức chuộc lỗi đặc biệt của Yakuza. Họ sẽ cắt bỏ một phần ngón tay của mình bắt đầu từ ngón út. Có rất nhiều thành viên băng đảng mất hầu hết hoặc ngón út tay trái. Những người rời khói tổ chức này sẽ phải đối mặt với sự kì thị của xã hội và ngón tay út bị căt là dấu vết không thể che dấu. Nhằm tránh để người ngoài phát hiện, nhiều thành viên Yakuza đã tìm cách làm các ngón tay giả. Đến nỗi có cả một nghề chuyên làm các ngón tay giả cho Yakuza tại Nhật.

Hình xăm

Một trong những hình ảnh mang tính biểu tượng của Yakuza là hình xăm phức tạp một phần hoặc toàn bộ cơ thể. Họ sử dụng phương pháp truyền thống Irezumi-chèn mực dưới da để xăm mình. Đây được xem như là thể hiện tính dũng cảm vì phương pháp xăm này rất đau đớn. 

Trong những năm gần đây, những người ngoài Yakuza xăm mình theo cách này tăng đáng kể. Các hình xăm phổ biến là về tranh thủy mạc, các phụ nữ Nhật và hình rồng.Thị trưởng thành phố Osaka đã ban hành lệnh cấm các nhân viên chính phủ xăm mình. Nếu họ đã xăm thì phải xóa bỏ ngay lập tức. Nếu không, họ buộc phải từ chức và tìm một công việc khác trong khu vực tư nhân.

Bài sát hạch

Năm 2009, Yamaguchi-gumi đã tạo ra một bài kiểm tra gồm 12 trang cho các thành viên. Động thái này diễn ra sau khi chính phủ thông qua các đạo luật khắc nghiệt với tội phạm có tổ chức. Bài kiểm tra này là nỗ lực của tổ chức nhằm giúp các thành viên tránh những rắc rối bằng cách nắm rõ luật pháp.Nội dung của bài sát hạch bao gồm nhiều chủ đề liên quan đến luật như luật kinh tế, hình sự, môi trường,…Từ  lâu, Yakuza là những người đi đầu trong kinh tế Nhật Bản. Nếu tài chính của tổ chức này bị tổn hại thì nền kinh tế Nhật chắc hẳn cũng sẽ gắp nhiều rủi ro lớn.

Năm 2012, Bộ trưởng Tư pháp Nhật – Keishu Tanaka buộc phải từ chức khi mối liên hệ giữa ông này và Yakuza được đưa ra dư luận. Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền ở Nhật 54 năm được cho là có mối quan hệ khăng khít với các Yakuza. Tuy nhiên, việc có liên hệ với Yakuza của các chính trị gia Nhật Bản cũng được xem là chuyện bình thường. 

Trước đây, Thủ tướng Nobusuke Kishi cũng có quan hệ khá chặt chẽ với Yamaguchi-gumi. Năm 1971, ông cùng các chính trị gia khác đã bảo lãnh một lãnh đạo cấp cao của tổ chức này bị kết tội giết người.Ông cũng tham gia đám tang và đám cưới của các Yakuza. 

Trong khi đó, các thành viên của tổ chức này thực hiện các chiến dịch vận động tranh cử hay vệ sĩ cho các chính trị gia có mối liên hệ mật thiết. Ngoài ra, họ cũng có thể bảo đảm một số lượng phiếu bầu nhất định cho ứng viên mà họ ưa thích. Như trường hợp đơn cử tại Kyoto, thủ lĩnh một băng đảng Yakuza có thể nắm đến 30.000 phiếu bầu cho một vị thống đốc nhất định. 

Có ít nhất 4 Thủ tướng khác có nghi ngờ liên quan đến Yakuza. Đáng chú ý nhất là Noboru Takeshita cầm quyên vào năm 1987.Vào thập niên 70, lực lượng Yakuza tham gia vào rất nhiều lĩnh vực từ thị trường chứng khoáng, bất động sản đến cả lĩnh vực giải trí như điện ảnh

Chia rẽ

Những sự khó khăn kinh tế hiện nay cũng làm tổ chức Yakuza có hiện tượng phân rã do những mâu thuẫn nội bộ. Việc Yamaguchi-gumi chia rẽ thành 2 nhánh vào cuối tháng 8 năm 2015 có thể châm ngòi cho một cuộc xung đột liên quan đến 21 nhóm tội phạm tại Nhật. 

Song song đó là sự suy giảm số lượng thành viên một cách nhanh chóng do sự siết chặt kiểm soát của chính phủ Nhật. Yakuza phải thu hẹp phạm vị của mình nên lợi nhuận ngày càng ít hơn dẫn đến những mâu thuẫn bắt đầu nảy sinh trong nội bộ các thủ lĩnh cấp cao. 

Việc tổ chức này tan rã cũng có ảnh hưởng lớn đối với nền kinh tế xứ mặt trời mọc. Yakuza là quỹ đầu tư lớn nhất Nhật Bản. Chứng khoán Nhật cũng nằm dưới sự thao túng của lực lượng này. Họ nắm quyền kiểm soát rất lớn đối các tập đoàn kinh tế và được xem như là một tổ chức mafia giàu có nhất thế giới. Việc phân rẽ này có thể kéo theo những cuộc bạo lực băng đảng như hồi năm 1998 khiến nhiều dân thường thiệt mạng và bị thương.

Hồ Hoàng Anh tổng hợp