Giải thích nguồn gốc, ý nghĩa các địa danh Việt Nam - Phần 2

Thành phố Hải Phòng

Hải Phòng hay còn gọi là thành phố hoa phượng đỏ, là thành phố trực thuộc Trung ương gồm 1 thị xã, 4 quận, 8 huyện với 50 phường, 9 thị trấn, 157 xã. Tên Hải Phòng được Phạm Phú Thứ - một đại thần triều nhà Nguyễn đặt năm 1877. Ở đó có cơ quan Hải Phòng sứ, bảo vệ cửa biển. 

Bà Rịa

Về địa danh Bà Rịa có 2 cách lý giải khác nhau: 

• Một bà tên Rịa có công với vùng này trong thế kỷ 19 nên tên bà được đặt cho địa phương.   

• Do phiên âm tên một nữ thần của người Chăm Po Riyak (thần trấn sóng). 

Tuy nhiên thuyết thứ nhất thiếu tư liệu lịch sử nên không có cơ sở khoa học. Hơn nữa địa danh này đã có từ  trước thế kỷ 19 (Gia Định thành thông chí của Trịnh Hoài Đức khắc in khoảng năm 1820 đã nói tới). 

Thuyết thứ hai có lý hơn vì có cơ sở ngữ âm và lịch sử. Từ địa danh Bà Rịa sinh ra hai địa danh Bà Biên và Bà Chợ. 

Biên Hòa

Biên Hòa là thành phố công nghiệp và là tỉnh lỵ của tỉnh Đồng Nai. Tên thành phố này có nguồn gốc Hán Việt.

Biên trong biên giới. Hòa trong hòa bình. Biên Hòa ở đây có nghĩa là hòa bình ở biên giới. 

Tây Ninh

Tây Ninh cũng là một địa danh Hán Việt như Biên Hòa kể trên. Là một tỉnh thuộc vùng Đông Nam Bộ Việt Nam nổi tiếng với địa điểm du lịch núi Bà Đen. Tây Ninh nằm ở vị trí cầu nối giữa Thành phố Hồ Chí Minh và thủ đô Phnôm Pênh, vương quốc Campuchia và là một trong những tỉnh nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. 

Và Tây Ninh có nghĩa là yên ổn về chính trị ở phía tây. 

Trà Vinh

Trà Vinh là thành phố nằm bên bờ sông Tiền, là tỉnh lỵ tỉnh Trà Vinh. Thành phố Trà Vinh nằm trên Quốc lộ 53 cách thành phố Hồ Chí Minh khoảng 200 km. Trà Vinh xuất phát từ "prha trapenh" có nghĩa là ao, ao Phật hay ao linh thiêng. Vì cho rằng ngày xưa người ta đã đào được tượng Phật dưới ao ở vùng đất này. Đây là một địa danh gốc Khmer.

Kon Tum và Plei Ku ( Plây Ku)

Là hai trong năm tỉnh thuộc vùng Tây Nguyên. 

Trong đó Kon trong Kon Tum có nghĩa là làng, Tum có nghĩa là hồ ao. Vậy Kon Tum có nghĩa là làng có nhiều ao, hồ. Địa danh Kon Tum là địa danh có gốc dân tộc thiểu số mà cụ thể là dân tộc Ba Na.

Plei cũng mang nghĩa là làng, Ku có nghĩa là cái đuôi, phần cuối. Địa danh Plei Ku có nghĩa là làng cuối. Đây là địa danh gốc dân tộc Gia Rai

Quảng Nam

Là một tỉnh thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ Việt Nam mà người ta vẫn hay gọi là " Quảng Nôm". Nổi tiếng với nhiều địa du lịch như phố cổ Hội An, thánh địa Mỹ Sơn,...

Có thể thấy được miền Trung có khá nhiều địa danh mang yếu tố quảng. Bởi vì đây là một dải đất hẹp nên việc đặt tên các địa danh mang yếu tố quảng là với mong muốn sự rộng lớn, bao la vì từ quảng mang nghĩa như vậy.

Quảng Nam ở đây thì mang ý nghĩa mở rộng về phía nam. 

Tam Kỳ

Là một thành phố trung tâm tỉnh lỵ của tỉnh Quảng Nam, địa danh này có gốc Hán Việt. Có thể giải thích như sau: tam có nghĩa là ba, kỳ là nhánh, ba nhánh tức ngã ba. Vậy Tam Kỳ là ngã ba

(Còn nữa....)

Xem phần 1