Khi người ta vào đêm
Đăng 4 năm trướcKhi người ta vào đêm, gác chuông thêm một lần cô đơn lẻ loi không cất nổi lời nguyện cầu. Khi người ta vào đêm, sương khuya gẫy cánh trên vai áo người phu quét đường. Khi người ta vào đêm, con chim bặt câm nghe âm thanh của đất.
Đất chẳng khi nào thôi ồn ào, từ dấu xưa xe ngựa lục lạc vọng về ngàn năm. Đất chẳng khi nào thôi réo rắt, từ mầm cây ươm chồi chuyển nhựa đến loài giun dế bao đời luôn kỳ vọng vào thời gian của bóng đêm. Trong ánh sáng người ta gọi là thanh thiên. Trong bóng tối người ta gọi là gian manh và trong đất còn gì hơn là sự bí mật. Đất là một thế lực mạnh mẽ vĩnh hằng nuôi nấng thế gian tách kén biến hình. Có những điều mà chỉ đất tự biết với đất. Và những bông hoa vẫn vươn lên từ đất.
Khi người ta vào đêm, bóng đêm luôn khiến biết bao người ngờ vực. Thế giới này một phần khổ đau muộn phiền đều từ những ngờ vực sâu thẳm như bóng đêm. Ngay cả loài dạ hương, thứ bùa mê ảo diệu chết người ấy cũng bắt đầu thơm từ bóng tối, mùi hương quyến rũ ngờ vực nhưng chẳng khi nào ai người từ bỏ đắm say. Có một điều lạ lùng hơn, khi vào đêm người ta thường ngước lên nhìn bầu trời, ấy là lúc lòng dạ thanh cao, kiếm tìm bầu trời như cơ may ánh sáng ở cuối đường hầm, như đức tin của một số người hằng tin vào chân lý. Vào đêm bầu trời cũng là nơi gửi gắm ước mơ của những kẻ khốn cùng.
Một đêm không trăng, một đêm chẳng sao, bầu trời hũ nút, dẫu vậy người ta vẫn thắc thỏm một vệt tinh tú, dù chỉ lãng xẹt ngang qua bầu trời. Ấy là lúc người ta thường nói dù chỉ còn một phần ngàn tia hy vọng thì vẫn phải sống để mà hi vọng. Hi vọng cũng như một thứ tự kỷ ám thị, có lúc thành, nhiều khi bại, nhưng hy vọng luôn là bài ca ngọt ngào nhất của cuộc đời. Không có hi họng có lẽ loài hoa hướng dương đã tuyệt chủng từ những kỷ băng hà. Bởi vậy khi vào đêm người ta thường hi vọng, chờ mong một sự chuyển mình mạnh mẽ của đất, của trời và biết đâu có cả những va chạm siêu nhiên thánh thần.
Khi vào đêm, yêu thương nở hoa kết trái. Khi vào đêm, thù hận bời bời mạnh dạn xuống tay. Khi vào đêm, mật ngọt dâng hương, nhưng khi vào đêm thối tha cũng trưng bày phô diễn. Kể cũng lạ, chỉ một bóng đêm mà bao kẻ phải nương theo, từ sang giàu hay nghèo hèn, từ thanh cao hay quỷ dữ. Lại suýt quên, bóng đêm là của quỷ.
Giữa đêm, ở những chốn thị thành phồn hoa, nhiều người đắm mình trong tiếng nhạc rền, quay quay ly vơi ly đầy, mê man ánh sáng, mê man thoát xác, chốn ăn chốn chơi, lung linh dạ tiệc trần gian. Nhưng đến khi quăng ly, xếp nhạc, hạ đèn, loài bướm đêm ủ rũ những bản giao hưởng đầy ải số phận, giữa đường chửi thề, linh hồn leo lét ma trơi, gột rửa thân phận bằng những thứ u mê tìm quên. Tôi có đọc được trong phòng WC của một quán bar hai câu thơ nét viết nữ nhi nguệch ngoạc run run:
Lửa xanh khói trắng ai là bạn
Lửa tắt khói tàn bạn là ai?
Khi người ta vào đêm, đôi khi thân phận cũng chỉ mơ hồ mỏng manh như khói, như thứ lửa xanh kiêu kỳ ma thuật, đưa trí não của đám người phụ thuộc lên tới đỉnh cao vui thú an lạc rồi bỗng dìm ngay họ xuống vực sâu khi tắt lúc tàn. Đêm bao che, đồng lõa, lúc lên tiên, lúc sập cầu. Đêm như con thú hoang cắn người ta vạ máu.
Thế nhưng cũng khi vào đêm, thay vì thoát xác mê man, biết bao người ở chốn lầm than cơ cực vẫn cần mẫn dưỡng dục gạt bỏ sân si. Bình lặng như đêm rồi cũng phải thảng thốt run rẩy phố phường một tiếng rao đêm. Tăm tối như đêm rồi cũng phải bừng sáng ấm áp hình ảnh người phu quét đường lẳng lặng, không than đời, không né phận. Và có cả biết bao những hình hài khuất lấp trong cơ man xó xỉnh cuộc đời, nào ai biết họ le lói sáng, nào ai biết họ e ấp giữ, nào ai biết họ âm thầm gieo mùa quả ngon trái ngọt. Ai bảo hạnh phúc không đến từ sình lầy hôi thối hay hũ nút tối tăm?
Bóng đêm là của quỷ, nhưng bóng đêm cũng là của thiện lành, con người ta luôn phải đấu tranh luôn phải giành giật, giữ mình và dưỡng mình. Tôi lại thương thay cho loài bướm đêm ngoài kia, tôi lại thương thay những người trẻ ngoài kia, dành tiền bạc, sự nổi nông và phơi phới cuộc đời để mua chuộc bóng đêm, để vùi lấp bởi đêm.
Khi người ta vào đêm, đối mặt thì hạnh phúc, ngoảnh mặt thì khổ đau, quay lưng là bất hạnh. Nương theo đêm mà sống, bởi bản chất của đêm là tĩnh lặng, là sự vận động uyển chuyển từ cái tĩnh. Bởi vậy khi vào đêm người ta thường bớt ồn ào. Tôi nhận ra triết lý đơn giản và minh bạch nhất giống như một cái cây, bạn hãy để ý mà xem, nó thường lớn rất nhanh vào ban đêm, nó thường bung chồi xanh ngọn sau đêm. Cả loài bọ ve cũng vậy, chúng thường âm thầm lột xác đau đớn vào đêm. Khi bạn phát hiện ra cái xác con bọ ve hôi hám bùn đất trên những vỏ cây xù xì thì ở nơi nào nó đã ca vang giữa mùa hè của mình. Đừng ngoảnh mặt bóng đêm.