Kinh hoàng với tục ăn thịt người chết chấm với giấm của đồng bào Dao.

Đồng bào Dao là một trong những đồng bào dân tộc thiểu số của nước ta có rất nhiều phong tục tuyền thống văn hóa tốt đẹp. Tuy nhiên trong số những phong tục truyền thống văn hóa đó có những phong tục đã khiến cho chúng ta phải rùng mình và ớn lạnh xương sống. Một trong số đó chính là tục ăn thịt người chết của đồng bào Dao xưa kia.

Phần lớn các dân tộc ở Việt Nam, khi gia đình hoặc họ hàng có người qua đời, người ta thường cho người chết vào trong quan tài và đem chôn dưới lòng đất, cách đó gọi là địa tang. ở Tây Nguyên có nơi lại theo cách thiên táng: người chết được bó lại trong vải, hoặc gỗ rồi mang vào rừng sâu treo lên cây cao. Một số dân tộc khác lại theo cách hỏa táng: người chết được đặt giữa đống củi, xếp theo hình cũi lợn và đem thiêu. Người Dao xưa kia có cách chia tay với người chết vô cùng rùng rợn, theo một tục lệ hết sức phản khoa học, hoàn toàn khác với các dân tộc trên đó là: ăn thịt người chết.

Đồng bào Dao

Do cuộc sống du canh du cư nên các bản người Dao rất thưa thớt, chỉ dăm mái nhà, đã thế nhà nọ lại cách xa nhà kia nên họ ít khi gặp nhau. Cuộc sống làm nương hốc đã quá cực nhọc và vất vả với họ. Khi thấy vùng đất nào tốt tươi, người Dao đã đến đó trồng trọt dựng nhà ở và chỗ đó trở thành bản làng. Một thời gian sau, khi đất đai ở nơi đang ở trở nên bạc màu, phơi ra đá cuội, cây lúa không đâm bông, xơ xác vài ngọn lá, ngô không ra nổi bắp là họ bỏ lại nương cằn sau lưng, lên đường ra đi tìm vùng đất mới. Kẻ bỏ đi trước, người bám đất còn lại rồi cũng bỏ theo sau.

Họ quy ước với nhau, hễ có người qua đời thì bắn súng báo tin cho các nhà, các bản biết. Bắn ba phát súng là người chồng hoặc người vợ chết. Bắn bốn phát súng là một nhà nào đó đã chết cả hai vợ chồng. Theo tục lệ, mỗi khi nghe tiếng súng báo hiệu vang lên, người trong bản hoặc bản khác đoán theo hướng súng nổ tìm tới. Mỗi người mang theo mình một con dao và một bát giấm chua, tự mình tìm đến gia đình có người chết và tự động xẻo thịt người chết, nướng miếng thịt đó trên lửa rồi chấm với giấm ăn. Họ quan niệm rằng làm như thế tức là người sống mãi mãi không quên người chết, còn người chết thì vĩnh viễn tồn tại trong người sống, nhập vào bản thân người sống.

Ảnh minh họa

Tập tục này dược duy trì trong nhiều đời của người Dao. Sự việc cứ diễn ra như vậy mà không ai thấy đó là vô lý và đáng sợ. Cho đến một ngày kia, có một cậu bé chăn trâu dẫn con trâu cái ra đồi ăn cỏ. Con trâu đang ở thời kì sinh nở liền trở dạ. Nó thở hồng hộc rồi sùi bọt mép, quằn quại đau, nước mắt giàn giụa, nhưng con nghé con không ra được. Thằng bé chợt nhớ tới mẹ nó khi đẻ nó, chắc cũng như vậy, cảnh tượng con trâu làm nó thương mẹ nó nhiều hơn.

Vào năm đó, mùa đông lạnh giá chưa từng có, trên núi lớp sương phủ trắng như tuyết. Thằng bé chăn trâu nay đã lớn thành một chàng trai khôi ngô, khỏe khoắn. Bà mẹ của chàng ốm liên miên và không chịu nổi mùa đông khắc nghiệt nên đã qua đời. Chàng trai thương mẹ vô cùng. Chàng vào rừng đẵn một cây gỗ to, hai tay người không ôm xuể rồi dùng rìu xẻ thân cây ra làm hai mảnh và khoét thân gỗ sâu xuống đủ để thi hài người mẹ vào. Chàng mang xác mẹ đặt vào lòng gỗ, nửa còn lại úp chặt lên trên vừa khít, sau đó dùng dây rừng chắc buộc chặt thân gỗ lại.

Ảnh minh họa

Theo tục lệ, chàng mang súng ra trước cửa nhà bắn ba phát đạn. Nghe tiếng súng, dân bản trên , bản dưới kéo đến. Nhưng họ không thấy thi thể người chết đâu, họ không hiểu ra sao, đồng thanh hỏi “Người chết để đâu rồi?”. Chàng trai lúc đó mới kể nỗi lòng thương mẹ của mình, người mẹ đã mang nặng đẻ đau sinh ra con, lại sớm chiều địu con lên nương rẫy trồng lúa, trồng ngô…nuôi con khôn lớn. Bây giờ mẹ đã chết, chàng không thể đau lòng nhìn bà con thân thích xẻo từng miếng thịt của mẹ mình nướng ăn.

Để giữ cho thân xác người mẹ được toàn vẹn yên lành về với tổ tiên, thần linh, chàng đã làm chiếc hòm bằng thân cây, để xác mẹ vào đó và xin phép làng cho được chôn nguyên vẹn xuống lòng đất.

Để thay thế tục lệ xẻo thịt người chết, chàng đã làm thịt con trâu, rồi đem nướng thịt để mọi người ăn, nấu canh bằng tiết và xương trâu để mọi người uống. Người già trong làng và những bà mẹ Dao rất cảm động trước tấm lòng hiếu thảo và trí thông minh của chàng.

Từ bao lâu nay, họ vẫn băn khoăn không biết làm cách nào để người thân trong gia đình mình khi chết đi khỏi bị xẻo thịt thì giờ đây chàng trai đã giúp họ làm được điều đó. Ngay sau đấy, người già bảo dân bản, các con cháu hãy noi theo cách làm của chàng trai.

Ảnh minh họa

Kể từ đó, tục lệ xẻo thịt người chết chấm giấm đã chấm dứt, người chết được cho vào thân cây khoét ruột và đem chôn xuống đất, thân cây gỗ đựng xác người chết được gọi là quan tài. Làng bản sẽ tới chứng kiến lễ nhập quan tài và chôn cất người dao trở về với lòng đất. Còn tục lệ ăn thịt người chết kia đến ngày nay, người Dao coi đó là tục lệ cổ xưa, đã lâu lắm rồi và vĩnh viễn tục lệ đó không bao giờ trở lại nữa, nó đã trở thành cổ tích để người già kể lại cho con cháu nghe.

Nguyễn Hằng (Tổng hợp)