Liệu pháp chống cơn nghiện mua sắm

Liệu pháp chống cơn nghiện mua sắm

Không có cơn phiền toái nào giống với cảm giác bị thúc đẩy mua sắm.

Mua sắm có thể khiến ta cảm thấy át đi tâm trạng buồn chán, một nghiên cứu xuất bản trên tạp chí Tâm lý và Tiếp thị cho thấy, và hành động này cũng có thể đem lại cho chúng ta một cơn hưng phấn tâm lý tương tự như những người xài thuốc gây nghiện.

“Những gì ta đang làm với việc lấy niềm vui mua sắm để át đi nỗi buồn là chúng ta đang khốn khổ cố gắng quy định cảm xúc của mình,” Joanne Corrigan, bác sĩ tâm lý ở Sydney chuyên về liệu pháp cảm thông tập trung, nói. 

"Chúng ta không muốn đắm chìm trong cảm xúc muộn phiền và khó chịu. Vì thế chúng ta sẽ làm những thứ ngắn hạn để khiến mình cảm thấy thoải mái hơn trong khoảnh khắc ngắn nào đó.”

Khi ta thấy buồn bực hoặc lo âu, năng lực tự kiểm soát bản thân cũng bị triệt tiêu khiến ta càng dễ ra quyết định sai lầm. Có vẻ như nỗi buồn dẫn đến nhiều suy nghĩ thiếu kiên nhẫn, và ta thường khao khát tự thưởng ngay lập tức để cảm thấy tương lai sáng sủa hơn.

Nếu ta hiểu vì sao mình muốn mua sắm khi cảm xúc xuống dốc, và vì sao mua sắm lại làm ta cảm thấy dễ chịu, liệu ta có thể lừa bộ não để kích hoạt cảm giác tích cực mà không phải tiêu tiền?

David DeSteno, giáo sư tâm lý tại Đại học Đông Bắc ở Boston, đã dành hàng thập niên để nghiên cứu về hiệu ứng mà các cảm xúc tích cực ảnh hưởng đến việc ra quyết định, và nghiên cứu của ông chỉ ra rằng chỉ cần cảm thấy hàm ơn là ta đã có thể thay đổi cách hành động.

Khi DeSteno theo chân một số người trong nhiều tuần, người thường trải qua cảm xúc biết ơn thường xuyên dễ dàng thoát khỏi cơn khao khát mua sắm và có mức độ tự chủ cao hơn. 

“Khi bạn cảm thấy biết ơn, nó không chỉ giúp bạn thoát khỏi cảm giác bị thúc đẩy phải mua sắm, mà nó còn giúp bạn cảm thấy dễ chịu hệt như đã mua sắm thứ gì đó. Vì thế cảm giác hài lòng cũng giúp bạn coi trọng tương lai và có sự tự chủ tốt hơn,” ông nói.

Elizabeth Dunn, giáo sư tâm lý tại Đại học British Columbia nghiên cứu về mối liên hệ giữa hạnh phúc và tiền bạc.

Bà tiến hành một nghiên cứu tại Canada và Uganda bằng cách cho một số người một món tiền nhỏ và yêu cầu một nửa nhóm chi số tiền đó cho bản thân, trong khi nửa còn lại được yêu cầu tiêu xài gì đó cho người khác.

“Mọi người rõ ràng cảm thấy hạnh phúc hơn khi nhìn lại và suy nghĩ lại khoảng thời gian họ đã tiêu tiền vì người khác thay vì tiêu cho bản thân,”

Vì thế lần tới khi bạn cảm thấy bị thôi thúc phải mua sắm gì đó, hãy nghĩ về thứ gì đó khiến bạn cảm thấy hàm ơn; nếu điều đó không thành công, thay vì vậy hãy nghĩ đến việc mua cho người khác một món đồ gì đó.

Lợi ích lâu dài của những hành động đó có thể là bước tiến tốt hơn đến sự tự chủ.

“Bạn càng cảm thấy hàm ơn về cuộc sống hàng ngày nhiều hơn,” DeSteno cho biết, "thì bạn càng được chuẩn bị tốt hơn để kiểm soát và tránh khỏi cơn kích thích khi chúng trỗi dậy.”