Mẹ Teresa – Sự thật phía sau ánh hào quang

Trong lịch sử, hiếm có nhân vật nào được yêu quý nhiều như Mẹ Teresa. Bà được khắc họa như một người phụ nữ nhân từ, bác ái, đã hy sinh cả cuộc đời mình vì lợi ích của những người cùng khổ. Bà được giải Nobel Hòa bình năm 1979 và được Giáo hội La Mã phong thánh năm 2003. Tuy vậy, sự thật về bà không hẳn đúng như những gì mà lâu nay chúng ta vẫn lầm tưởng. Theo nhiều nhà nghiên cứu, Mẹ Teresa dường như chỉ là một sản phẩm PR.

Có rất nhiều điều đáng bàn về Mẹ Teresa, như cách bà chăm sóc cho người bệnh, những mối liên hệ chính trị khó hiểu, việc bà quản lý những số tiền lớn được tài trợ, và những quan điểm cứng nhắc về nạo phá thai, tránh thai, ly hôn.

Người bệnh phải chịu đựng như Chúa Giê-xu trên thập tự

Tính đến khi bà qua đời, Mẹ Teresa đã thành lập được 517 cơ sở từ thiện dành cho người nghèo và người bệnh tại hơn 100 quốc gia. Tuy vậy, các bác sỹ khi đến thăm vài cơ sở tại Calcutta đã gọi đây là “nhà chờ chết”. Hai phần ba số người tại đây bày tỏ hy vọng được điều trị y tế, trong khi những người còn lại đang chờ chết vì không được chăm sóc tốt. Theo các bác sỹ, những cơ sở này có điều kiện vệ sinh rất kém, thậm chí không đủ tiêu chuẩn hoạt động; người bệnh không được chăm sóc, không đủ thức ăn, không thuốc giảm đau. Vấn đề ở đây không phải là thiếu tiền vì Quỹ do Mẹ Teresa sáng lập đã nhận được tới hàng triệu Đô-la tài trợ. Trong khi đó, quan điểm của Mẹ Teresa về sự chịu đựng nỗi đau đớn và cái chết cũng thật đặc biệt: "Đẹp thay hình ảnh những người nghèo chấp nhận số phận, chịu đựng nó như khi Chúa Giê-xu chịu khổ hình trên Thập tự". Tuy vậy, khi Mẹ Teresa yêu cầu chăm sóc y tế, bà lại nhận được điều này tại một bệnh viện hiện đại của Mỹ.

Hoạt động chính trị khó hiểu và tài chính không minh bạch

Mẹ Teresa chẳng bao giờ tiếc những lời cầu nguyện cho những người cùng khổ, nhưng bà không làm vậy với số tiền hàng triệu Đô-la tiền quyên góp từ thiện. Khi Ấn Độ liên tiếp bị lũ lụt hay khi xảy ra vụ nổ nhà máy thuốc trừ sâu tại Bhopal, bà cầu nguyện không mệt mỏi và trao tặng vô số mề đay Đức mẹ đồng trinh, chứ không hề đích thân giúp đỡ hoặc hỗ trợ tài chính. Bà cũng không chút dằn vặt khi nhận Huy chương Bắc đẩu Bội tinh từ chế độ độc tài Duvalier tại Haiti. Hàng triệu Đô-la đã được chuyển vào các tài khoản ngân hàng của Quỹ do Mẹ Teresa thành lập, nhưng hầu hết các tài khoản đó đều bị giữ bí mật. Người ta đặt câu hỏi: với cách quản lý chi tiêu thiếu minh bạch của Mẹ Teresa, hàng triệu Đô-la cho người nghèo đã đi về đâu?

“Thánh hóa” nhờ truyền thông

Với bằng ấy điều tiếng không hay, làm cách nào mà Mẹ Teresa lại được thần thánh hóa như một nhân vật vĩ đại? Theo các nhà nghiên cứu, Malcom Muggeridge – một nhà báo có quan điểm chống nạo phá thai – đóng vai trò quan trọng. Muggeridge, người sớm hiểu được sức mạnh của truyền thông, đã quyết định lăng-xê Teresa. Năm 1969, Muggeridge làm một bộ phim tài liệu vinh danh Mẹ Teresa có tên “Điều tốt đẹp dành cho Chúa”, tiếp theo đó là cuốn sách kinh điển cùng tên. Sau những hoạt động truyền thông này, Mẹ Teresa nhận được nhiều giải thưởng từ khắp nơi trên thế giới, trong đó có giải Nobel Hòa bình.

Sau khi Mẹ Teresa qua đời, quá trình “thánh hóa” bà cũng được bắt đầu. Một giai thoại nổi tiếng được gán cho Mẹ Teresa là bà đã chữa lành bệnh cho một phụ nữ có tên Monica Besra. Monica Besra cho biết mình bị khối u ác tính và được chữa khỏi hẳn bằng cách đặt chiếc mề đay do Mẹ Teresa tặng lên bụng (Tuy nhiên, các bác sỹ của Monica Besra thì cho rằng Monica Besra bị u nang buồng trứng và bệnh lao – những bệnh này được chữa khỏi nhờ thuốc). Hình ảnh Mẹ Teresa ngày càng trở nên thiêng liêng như một vị thánh.

Đó là lý do vì sao ngày nay chúng ta có Mẹ Teresa vĩ đại – một con người “siêu thực” theo đúng nghĩa của từ này. Tuy vậy, cũng không thể phủ nhận rằng huyền thoại về Mẹ Teresa đã tạo ra rất nhiều hiệu ứng tích cực, đã truyền cảm hứng cho rất nhiều những hoạt động thiện nguyện chống lại đói nghèo, bệnh tật khắp nơi trên thế giới.