Mô hình Kỷ luật không nước mắt

Bất lực trước con cái đang là câu chuyện thời sự của các bậc cha mẹ hiện nay. Và chuyện cha mẹ dạy con bằng roi vọt đã không chỉ là nỗi ám ảnh của những đứa trẻ mà còn là nỗi ám ảnh của ngay chính các bậc phụ huynh khi họ không tìm ra lối thoát cho việc dạy dỗ con cái. Có lẽ tất cả những người mẹ đánh con họ đều rơi nước mắt. Có khi nước mắt trào ra nhưng cũng có khi nước mắt nuốt vào trong. Nhưng tại sao vẫn có nhiều người mẹ dạy con bằng roi vọt?

Theo TPO tại Việt Nam, 68,4% trẻ em từ 1- 14 tuổi phải chịu ít nhất một hình phạt về thể chất hoặc tinh thần từ các thành viên trong gia đình.Theo ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ LĐTB&XH, trên thế giới có khoảng 300 triệu trẻ em từ 2 đến 4 tuổi thường xuyên bị cha mẹ áp dụng các hình thức kỷ luật về thể chất hoặc tâm lý. Trên toàn cầu, khoảng 1,1 tỷ người chăm sóc trẻ cho rằng: trừng phạt về thể chất là phương pháp cần thiết để giáo dục trẻ.

Tuy nhiên, những con số trên đây chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Thực trạng bạo hành trẻ xuất phát từ các hành vi kỉ luật thô bạo vẫn diễn ra âm thầm trong nhiều gia đình. Những tổn thương về mặt thể chất, tinh thần của trẻ đang bị bỏ ngỏ. Và câu chuyện về sự mâu thuẫn trong phương pháp giáo dục con đã khiến nhiều cha mẹ rơi vào bế tắc. 

Nói về nguyên nhân, ông Nam cho hay có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến bạo hành trẻ em. Thường thường sự trừng phạt con đến từ cơn giận dữ bất thình lình của cha mẹ. Chúng ta có rất nhiều lý do để dẫn đến con giận dữ như thế. Nguyên nhân thứ hai chính là chúng ta không có kinh nghiệm dạy con. Thứ ba, cha mẹ chưa dạy cho biết xử lý như thế nào trong các tình huống với con. Thứ tư, cha mẹ không rút kinh nghiệm từ những sự việc trước. 

 Theo chuyên gia giáo dục quốc tế Steven Foster – Chuyên gia 20 năm kinh nghiệm đào tạo Kỷ luật tích cực tại Mỹ, Trung Quốc và các quốc gia trên thế giới, đa phần chúng ta đều lớn lên và trưởng thành đều từng bị bố mẹ đánh, la hét vào mặt. Câu hỏi đặt ra ranh giới giữa giáo dục và bạo hành là gì? “Các bạn biết rằng có rất nhiều nghiên cứu về não bộ.

Từ đó, chúng ta sẽ biết rằng việc bạo hành con về mặt thể xác gây ra rất nhiều hệ quả vô cùng khôn lường đến cho con trẻ. Và nó thay đổi cái cách não bộ vận hành. Những đứa trẻ có tiền sử bị bạo hành trong thời gian nhất định thì chúng chủ yếu sử dụng phần não để sinh tồn thay vì sử dụng phần nào để lý trí, để suy nghĩ” – chuyên gia Steven chia sẻ. 

Chuyên gia giáo dục Hoàng Anh Đức, giám đốc Học thuật trường PTLC quốc tế Gateway đã đưa ra những lưu ý về tâm sinh lý đối với từng lứa tuổi. “Giáo dục” là một quá trình, và “dạy” là một thao tác. Nhiều khi, phụ huynh và giáo viên đều nôn nóng, muốn quá trình “giáo dục” được diễn ra nhanh gọn như thao tác “dạy”. Đây chính là điều kiện để “giấc mơ cha đè nát cuộc đời con” – ông Hoàng Anh Đức chia sẻ.  

Do vậy, theo ông Anh Đức, điều ta nên làm là trở thành một người bạn và đồng hành cùng với trẻ. Ta cần cùng trẻ đặt ra những luật chơi và tuân thủ những luật chơi đó. Mức độ phức tạp của luật chơi có thể tăng dần, và độ cam kết từ cả hai bên cũng cần phải tăng dần.

Khi ta hoặc trẻ vi phạm luật chơi, bất luận là ai, cũng phải tự nhìn ra hậu quả của việc vi phạm đó và tự đề ra giải pháp khắc phục, đồng thời xem xét cập nhật luật chơi nếu cần thiết.Cần phân biệt rõ ràng giữa Kỷ luật và Hình phạt. Kỷ luật là duy trì nền nếp, hành vi; còn Hình phạt là sự trả giá.  

Theo ông Đặng Hoa Nam, trẻ em cũng cần có quyền được sai để hiểu về cái đúng. “Cũng giống như việc người lớn nhìn cốc nước nóng là biết nguy hiểm, nhưng trẻ con thấy cốc nước nóng là lao vào. Vì vậy, có thể để cho cốc nước bớt nóng, con không bị bỏng, cho con sờ vào. 

Lần sau con sẽ không dám đến gần cốc nước nóng nữa” – ông Nam ví dụ. Kỷ luật không nước mắt – Kỷ luật tích cực là một mô hình kỷ luật được sử dụng trong các trường học và gia đình. Bản chất của mô hình này dựa trên quan điểm rằng, không có trẻ em xấu mà chỉ có hành vi tốt hay xấu.

Theo cô Tô Thị Hoan – Thạc sĩ Tâm lý lâm sàng trẻ em và vị thành niên, Chuyên viên tư vấn Tâm lý học trường Olympia, để có thể áp dụng được phương pháp kỷ luật nói trên, điều quan trọng nhất là xây dựng được bầu không khí tích cực mà trong đó mối quan hệ giáo viên – học sinh phải dựa trên nền tảng tôn trọng, hợp tác và khích lệ lẫn nhau.Trong đó, học sinh được đưa ra các ý kiến về môi trường học tập mong đợi và cùng giáo viên thảo luận về những hành vi phù hợp tạo dựng nên môi trường đó. Đồng thời cũng cùng nhau thảo luận về những hành vi không phù hợp, phá vỡ môi trường mong đợi đã thống nhất và hệ quả tương ứng.Để hiểu mô hình này, vận dụng một cách triệt để và hiệu quả nhất mời bạn tham dự khóa học online của thạc sỹ Trần Ái Liên sáng lập viên Bạn Của Bé. Tôi nghĩ thứ mà bạn thu lượm được sẽ là vô giá.

Trải Nghiệm Khác Biệt