Thắng kiện Grab, Vinasun được hay mất ?

Kinh doanh thời đại 4.0

Cách mạng Công nghiệp 4.0 (hay Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư) xuất phát từ khái niệm "Industrie 4.0" trong một báo cáo của chính phủ Đức năm 2013. "Industrie 4.0" kết nối các hệ thống nhúng và cơ sở sản xuất thông minh để tạo ra sự hội tụ kỹ thuật số giữa Công nghiệp, Kinh doanh, chức năng và quy trình bên trong.

Mặt trái của Cách mạng Công nghiệp 4.0 là nó có thể gây ra sự bất bình đẳng. Đặc biệt là có thể phá vỡ thị trường lao động. Khi tự động hóa thay thế lao động chân tay trong nền kinh tế, khi robot thay thế con người trong nhiều lĩnh vực, hàng triệu lao động trên thế giới có thể rơi vào cảnh thất nghiệp, nhất là những người làm trong lĩnh vực bảo hiểm, môi giới bất động sản, tư vấn tài chính, vận tải.

Từ khi Grab và Uber xuất hiện trên thị trường Việt Nam, không ít những hãng Taxi, các dịch vụ chuyên chở truyền thống bắt đầu kêu trời vì mất dần thị phần một cách nhanh chóng như tuột dốc không phanh. Đặc biệt là sau khi Grab sáp nhập luôn cả Uber thì như hổ mọc thêm cánh. 

Đây là quy luật tất yếu của sự phát triển công nghệ theo cái cách mâu thuẫn là nền tảng cho sự tiến bộ xã hội. Khi thời đại 4.0 xuấy hiện, thì không chỉ Grab mà rất nhiều dịch vụ sử dụng công nghệ này cũng đã xuất hiện ồ ạt như nấm sau mưa. Cạnh tranh trong khuôn khổ luật pháp chính là vấn đề cần thiết cho một nền kinh tế lành mạnh và bền vững, đưa kinh tế Việt Nam phát triển theo xu hướng của kinh tế thế giới.

Trong khi chính phủ đã có đề xuất về việc thí điểm ứng dụng khoa học công nghệ trong kết nối vận tải hành khách theo hợp đồng. Phán quyết của tòa án dù có lợi hay bất lợi cho Grab cũng sẽ tác động không quá tiêu cực đến thị trường. Như vậy, để tiếp tục tồn tại trong các chạy đua này, thì các hãng taxi truyền thống buộc  có những cuộc chuyển mình, cải tổ, thay đổi các hình thức kinh doanh phù hợp với điều kiện thị trường và thói quen hành vi của khach hàng hiện nay nếu không muốn bị đào thải.

Trước đây, các hãng Taxi cùng chia nhau thị phần Việt Nam theo kiểu ao làng, chia nhau mà sống, nên không ít càng trường hợp tài xế có hành vi gian lận hay thái độ cư xử không đúng cho hành khách trong nước và đặc biệt là quốc tế. Theo ông Trương Đình Quý, Phó tổng giám đốc Vinasun, trước khi có sự xuất hiện của Grab, Uber, tăng trưởng của doanh nghiệp này luôn ở mức 2 con số. Từ khi có sự xuất hiện của Grab, cụ thể là từ thời điểm Grab được thực hiện thí điểm Quyết định 24, lợi nhuận của hãng này liên tục lao dốc. Đến hết quý II/2017, hơn 8.000 lao động của Vinasun phải nghỉ việc, hàng trăm đầu xe phải nằm bãi. 

Điều đó không riêng ở nước ta, cách mạng 4.0 đang tiến triển theo một hàm số mũ chứ không phải là tốc độ tuyến tính. Hơn nữa, nó đang phá vỡ hầu hết ngành công nghiệp ở mọi quốc gia. Và chiều rộng và chiều sâu của những thay đổi này báo trước sự chuyển đổi của toàn bộ hệ thống sản xuất, quản lý và quản trị. 

Nhiều chuyên gia luật cho rằng: “Hình thức hoạt động taxi công nghệ không vi phạm pháp luật, không có điều kiện kinh doanh hay cái gì sai trái. Đó không phải là cái cớ để bắt lỗi, để ngăn cấm taxi công nghệ, họ đang hoạt động hợp pháp. Tuy nhiên, có thể Grab có lỗi sai, chẳng hạn liên quan đến khuyến mại hay xe không không đăng ký kinh doanh... Đây là sai phạm mang tính chất cá nhân doanh nghiệp”. 

Vinasun thắng, thị phần có trở lại ?

Vì sao trong một thời gian ngắn, người tiêu dùng đã có thiện cảm và lòng tin nơi dịch vụ của Grab hay Uber. Điều đó nằm ở nhiều yếu tố như sự tiện lợi, ý thức và thái độ của tài xế, sự minh bạch về giá cước cùng lộ trình, quyền lợi của khách hàng được tôn trọng và giá thành tương đối phải chăng. Những điều này các hãng taxi truyền thống trước đây đã không làm được. Nên việc Vinasun đổ lỗi cho Grab về việc thua lỗ của mình xem ra hoàn toàn chưa đúng. 

Quan trọng hơn, càng ngày niềm tin của khách hàng đã được Grab chinh phục và hiển nhiên chính Grab là người đã giải quyết phần lớn vấn đề về lao động trong dịch vụ vận tải. Việc Vinasun thắng kiện thì càng làm cho khách hàng càng nghiêng về Grab nhiều hơn vì từ lâu những vụ bê bối của ngành taxi truyền thống đã khiến họ mất lòng tin. Rất nhiều khách hàng than phiền về việc cung cấp dịch vụ của taxi truyền thống. Hiển nhiên, không thể bắt họ dùng một thứ dịch vụ quá nhiều bất cập như vậy.

Tuy rằng Grab cũng chịu nhiều sự không chế,  Grab sẽ khó để có mặt ở tất cả 63 tỉnh thành phố trên toàn quốc giống như taxi truyền thống được vì nhu cầu sử dụng thường xuyên chỉ tập trung ở các thành phố lớn. Thực tế thì thời gian qua, khi sửa Nghị định 86, Vinasun đã vận động mạnh mẽ để không còn sự bất bình đẳng như trên đã liệt kê. Nhưng thay vì vận động Bộ Giao thông Vận tải gỡ bỏ rào cản cho mình, Vinasun lại đang vận động Bộ quàng thêm rào cản cho Grab. 

Trong khi, sự thất bại của Vinasun và taxi truyền thống phần nhiều ai cũng hiểu không phải là bởi Grab, mà bởi chính bản thân họ đã không chịu thay đổi, đã không nắm bắt được nhu cầu của người tiêu dùng để phục vụ, đã không theo kịp sự phát triển của khoa học công nghệ, đã không nhanh nhạy ứng dụng nó vào kinh doanh để tạo ra những giá trị mới, bước lên những nấc thang phát triển mới, cao hơn. 

Việc tiên phong khởi kiện Grab, Vinasun đã làm việc mà các hãng taxi khac rất e dè càng chứng tỏ sự bất lực và bế tắc của công ty trong việc tái chiếm thị phần, dù rằng ngành taxi truyền thống đang được ưu ái. Và chắc chắn qua vụ kiện mang tính chất ghen ăn tức ở này thì dư luận đang có chiều nghiêng về Grab nhiều hơn. 

Cuộc chiến này chưa dừng lại ở đó, có thông tin Grab se kháng cáo và kiện lại Vinasun. Trong khi, sự thất bại của Vinasun và taxi truyền thống phần nhiều ai cũng hiểu không phải là bởi Grab, mà bởi chính bản thân họ đã không chịu thay đổi, đã không nắm bắt được nhu cầu của người tiêu dùng để phục vụ, đã không theo kịp sự phát triển của khoa học công nghệ, đã không nhanh nhạy ứng dụng nó vào kinh doanh để tạo ra những giá trị mới, bước lên những nấc thang phát triển mới, cao hơn.

Lá thư của ông Jerry Lim, Giám đốc Grab tại Việt Nam mở đầu: “Hôm nay là một ngày thực sự đáng thất vọng cho lĩnh vực công nghệ và đầu tư nước ngoài khi rõ ràng rằng việc đổi mới, sáng tạo không còn được xem trọng”.Kiên quyết bảo vệ uy tín và thương hiệu của mình, Grab cho biết: “Điều này đồng nghĩa với việc chúng tôi đang chuẩn bị cho một vụ kiện Vinasun và một số bên khác nếu họ không rút lại các cáo buộc vô căn cứ nhắm vào Grab trong suốt nhiều tháng qua nhằm đánh lạc hướng dư luận trong vụ kiện này, và dẫn đến bản án sơ thẩm ngày hôm nay của Tòa án Nhân dân TP HCM”.

Hồ Hoàng Anh tổng hợp