Thiên đường nơi địa ngục trần gian

25 hải lý nữa tàu chúng tôi sẽ đến tọa độ neo thuộc vùng nước Côn Đảo để dừng lại khắc phục sự cố máy chính khi hải trình từ Jakarta đến Bắc Hải. Trong cái rủi lại có sự may mắn tình cờ, tôi được đặt chân lên quần đảo mà bấy lâu chỉ biết tỏ lòng ngưỡng vọng.5 giờ 15 phút sáng, những ánh hồng quang thổi phồng mặt biển, mùa hè du dương trên những bụi sóng xõa xô ngoài bờ cát rồi theo chim muông thênh thang hương rừng Côn Đảo. 

Quả thực Côn Đảo là nơi mỗi một con người nên đến một lần trong đời.Liệu có tồn tại một thiên đường nơi địa ngục trần gian? Xưa kia Côn Đảo là địa ngục, còn ngày nay nó là một thiên đường nghỉ dưỡng, chưa kể Côn Đảo là niềm tự hào dân tộc về những người tù cộng sản trung kiên mà vẻ vang là tượng đài liệt nữ Võ Thị Sáu đã tạc vào thế kỷ, mai sau, mai sau.

Lịch sử và vị trí địa lý

Côn Đảo là tên một quần đảo ngoài khơi thuộc tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, cách Vũng Tàu 97 hải lý và cách sông Hậu 45 hải lý. Côn Đảo hay Côn Sơn cũng hay dùng cho tên của hòn đảo lớn nhất trong quần đảo này. Sử Việt trước thế kỷ 20 thường gọi đảo Côn Sơn là đảo Côn Lôn hoặc Côn Nôn. Tên gọi cũ trong các văn bản tiếng Anh và tiếng Pháp là Poulo Condor.  

Năm 1977, Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam quyết định tên gọi chính thức là Côn Đảo. Côn Đảo cũng là đơn vị hành chính cấp huyện của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu. Côn Đảo có cùng một kinh độ với Thành phố Hồ Chí Minh (106°36′) và cùng một vĩ độ với tỉnh Cà Mau (8°36′). Quần đảo Côn Đảo gồm 16 hòn đảo với tổng diện tích 76 km². Tên Côn Đảo có nguồn gốc Mã Lai từ chữ “Pulau Kundur” nghĩa là “Hòn Bí”. Người Âu Châu phiên âm là “Poulo Condor”. Sử Việt thì gọi là “Đảo Côn Lôn” có thể cũng từ “Kundur” mà ra. Riêng tên tiếng Miên của đảo là “Koh Tralach”.

Địa ngục trần gian

Trong hơn 100 năm, khoảng 20.000 người Việt Nam thuộc nhiều thế hệ đã bị giam cầm, hy sinh tại “địa ngục trần gian” Côn Đảo, nơi cả thế giới bàng hoàng khi sự thật được phơi bày.

Ngày 1/2/1862, Thống đốc Bonard ở Nam Kỳ ký quyết định thành lập nhà tù Côn Đảo – “địa ngục trần gian. Đây là một hệ thống nhà tù với nhiều khu vực biệt giam, chuồng cọp. Trại Bagne 1 (sau đó được đổi thành trại 1, trại Cộng Hòa, trại 2, trại Phú Hải) rộng hơn 12.000 m2 gồm 10 khám lớn (phòng giam lớn), 20 hầm đá biệt giam, 1 khám đặc biệt, hầm xay lúa và khu đập đá. 

Cùng với nhà tù Phú Quốc, đây là một trong những địa điểm giam giữ các chiến sĩ cộng sản. Tại mỗi phòng giam, lúc cao điểm có đến hàng trăm người bị gông cùm, xiềng xích. Cai ngục thực dân dùng nhiều hình thức tra tấn từ thể xác đến tinh thần đối với các chiến sĩ.Nhiều sĩ phu yêu nước như Huỳnh Thúc Kháng, Phan Chu Trinh… cho đến những nhà cách mạng nổi tiếng như Tôn Đức Thắng, Lê Duẩn, Lê Đức Thọ, Phạm Hùng… từng bị giam giữ nơi đây.

Võ Thị Sáu và những giây phút cuối đời của nữ anh hùng huyền thoại

Theo lời đại tá Lê Văn Thiện kể lại, trong thời gian bị giam cầm ở “địa ngục trần gian” Côn Đảo, ông bị giam chung phòng với một tù nhân tên là Tám Vàng 70 tuổi, quê ở Trà Vinh, bị thực dân Pháp kết án chung thân, tù khổ sai, lưu đày biệt xứ. Dù gọi là tù thường án, nhưng ông Tám Vàng vốn là một tay lưu manh, anh chị có tiếng và đã ở tù hơn 40 năm ở Côn Đảo. Sau này được các chiến sĩ cách mạng giác ngộ nên ông Tám Vàng từng bước thay đổi nhận thức, chọn cách sống có ý nghĩa.Nhìn cung cách, lối sống của bạn tù, ông Tám Vàng tin tưởng đem các sự kiện xảy ra trong ngày nữ anh hùng Võ Thị Sáu bị xử bắn (23/1/1952) kể lại cho ông Lê Văn Thiện.Đây là đoạn ông Tám Vàng kể lại phút cuối cùng của chị Võ Thị Sáu trong cuốn “Tình đất đỏ”: “Khoảng 4 giờ sáng ngày 23/1/1952, giữa mùa gió chướng, những cơn sóng dữ ào ào đập vào bờ, bầu trời u ám, có tiếng hô vang lên từ các trại giam vọng lại: “Phản đối xử bắn Võ Thị Sáu. Phản đối! Phản đối! Đả đảo thực dân Pháp”. Tên chúa đảo và thuộc hạ hoảng hốt liền ra lệnh khóa chặt cửa các chuồng giam. 

Chúng trói chị Sáu vào gốc bàng, hướng về nghĩa địa Hàng Dương. Chúng lấy khăn bịt mắt nhưng chị Sáu phản đối không cho bịt. Chị vẫn tự nhiên, hiên ngang ca hát, mắt sáng rực, nhìn thẳng vào bọn lính sắp bắn hát bài “Chiến sĩ Việt Nam”, “Lên Đàng”… Tên lính lê dương cách chị Sáu 15m, khi bắn chị không chết, vẫn hát, đôi mắt nhìn thẳng vào bọn lính bắn chị. Bọn lính run sợ không dám bắn tiếp. Tên chúa đảo chạy đến, hò hét bọn lính bắn tiếp…” 

Cũng theo lời kể của nhân vật Tám Vàng, khi ông cởi dây trói cho chị Võ Thị Sáu thì mắt chị vẫn mở, cơ thể còn ấm nóng. Chính tay ông đã vuốt mắt cho chị. Và cũng vì nể phục chị Võ Thị Sáu nên thay vì lấp đất chôn xác, ông Tám Vàng đã bí mật tìm 4 tấm ván làm hòm dã chiến, chọn nơi an nghỉ cuối cùng và lập bia mộ bằng cột xi măng cho nữ chiến sĩ trinh sát Đội Công an xung phong Đất Đỏ – Võ Thị Sáu. 

Nhà văn Nguyễn Hồng Thái cho biết, có lẽ vì sự anh hùng, gan dạ, không khuất phục trước kẻ thù nên sau khi hi sinh, Võ Thị Sáu được nhiều người cho là “thần thánh” linh thiêng. Chính điều này đã khiến tất cả công chức, giám thị, binh lính của chế độ cũ cùng gia đình khi bị phân công ra đảo nhận nhiệm vụ hoặc sinh sống đều đến mộ thắp nhang cho “Cô Sáu”. Thậm chí, trong gia đình họ còn thờ “Cô Sáu”…

Nơi ấy là thiên đường

Thời gian từ ra tết đến hết mùa hè, từ tháng 3 đến hết tháng 9 là thời gian tốt nhất để đi du lịch Côn Đảo. Tuy nhiên, từ tháng 10 đến tháng 2, mặc dù vùng biển Côn Đảo thường có sóng lớn nhưng vì thời gian này là mùa khô nên luôn có ánh nắng chan hòa và cũng là thời gian đáng để đến Côn Đảo .  

Tháng 3 đến hết tháng 9 là thời gian biển êm, dù là mùa mưa nhưng các trận mưa ở Côn Đảo chủ yếu là mưa rào kéo dài không quá 1h đồng hồ, các thời gian khác trong ngày vẫn có ánh nắng chan hòa. Thời gian này thích hợp cho các tour tham quan trên biển, lặn ngắm san hô và khám phá đảo hoang. Đây cũng là mùa rùa từ khắp nơi về Côn Đảo đẻ trứng.  

Tháng 10 đến hết tháng 2, do ảnh hưởng gió Đông Bắc, vùng biển của Vịnh Côn Sơn thường có sóng lớn nhưng mặt ở phía Tây và Tây Nam mặt biển vẫn ềm đềm và ít chịu tác động của sóng gió.  

Côn Đảo bao gồm các tiểu đảo khác nhau như hòn Bảy Cạnh, hòn Tài, hòn Tre, hòn Trứng, hòn Trác hay hòn Cau… là nơi hội tụ các dải san hô với mật độ cao bậc nhất Việt Nam, nơi lý tưởng để khám phá thế giới đại dương kỳ thú. Tại những địa điểm lặn đã được thăm dò trước, du khách sẽ được hướng dẫn các thao tác cơ bản và lặn cùng với chính người hướng dẫn.

Câu cá biển Đông

Vùng biển Côn Đảo nằm trong biển Đông rất dồi dào các loại hải sản, hứa hẹn một chuyến ra khơi đầy thú vị đối với các câu thủ. Sau đó bạn có thể tân hưởng chiến lợi phẩm của mình và vừa có thể tận hưởng không gian yên bình của biển xanh cát trắng với bạn đồng hành hay người thân. Đặc biệt, một số du khách tự thử thách lòng can đảm với thú câu cá mập. Địa điểm lý tưởng nhất chính là bãi Nhát, nằm trên đỉnh Tình Yêu nổi tiếng của Côn Đảo. Theo lời những “chuyên gia” câu cá mập là dân đảo cho biết, thời điểm đi câu cá mập thích hợp nhất là khi màn đêm buông xuống, còn cá to hay nhỏ, nhiều hay ít còn phụ thuộc và thời tiết và con nước.

Khám phá đảo hoang

Vịnh Côn Sơn bao gồm hệ thống 14 hòn đảo nhỏ to khác nhau với chuỗi hòn Tài, hòn Trác, hòn Thỏ, … quây quần như một đại gia đình và hòn Bảy Cạnh, Bông Lan, hòn Cau, hòn Trứng, hòn Tre… hùng vĩ giữa khơi xa, là những hòn đảo tạo nên vẻ đẹp thơ mộng cho Vịnh Côn Sơn và là khu bảo tồn sinh thái biển với các rạn san hô ít có nơi nào có thể sánh được về mật độ và chủng loại.

Xem rùa đẻ trứng

Du lịch Côn Đảo, bạn có thể trải nghiệm một đêm lặng lẽ nhưng vô cùng quyến rũ trên hòn Bảy Cạnh. Bạn sẽ được tận mắt chứng kiến những con rùa biển Chelonia mydas mà dân gian hay gọi rùa xanh hay vích… làm ổ và đẻ trứng bên bờ biển. 

Hòn Bảy Cạnh

Hòn Bảy Cạnh nằm ở phía Đông Côn Đảo, có diện tích 683ha, gồm hai phần đảo nối liền với nhau bằng doi cát ở giữa gọi là Bãi Cát Lớn. Đây cũng là 1 trong 14 bãi đẻ trứng của rùa biển Côn Đảo và là bãi biển có số lượng rùa lên đẻ trứng nhiều nhất ở Côn Đảo. Trong mùa sinh sản (từ tháng 4 – 9 hàng năm), đêm ít nhất 1 – 2 cá thể, đêm nhiều có từ 20 – 30 cá thể rùa mẹ lên bãi làm tổ và đẻ trứng.

Bãi Đầm Trầu

Được xem là bãi biển đẹp nhất Côn Đảo, bãi Đầm Trầu cách sân bay Cỏ Ống 12 km về phía Tây Bắc. Từ trung tâm thị trấn Côn Đảo, nếu đi xe máy hay ô tô bạn sẽ mất khoảng 30 phút là đến bãi Đầm Trầu. Nơi đây nổi tiếng với bờ cát trắng xốp mịn trải dài, rừng nguyên sinh với cây cối xanh tươi và những vách đá cheo leo với tạo hình độc đáo. Đến bãi Đầm Trầu, du khách có thể thoải mái tắm biển, thưởng ngoạn cảnh đẹp hay lặn ngắm san hô.

Bãi Suối Nóng

Bãi Suối Nóng là một bãi biển tuyệt đẹp ở Côn Đảo. Từ bãi Đầm Trầu, du khách có thể vượt một đoạn ngắn đường rừng để đến được bãi Suối Nóng. Nơi đây vẫn còn giữ nguyên nét hoang sơ và ít người biết đến với bãi cát trắng phẳng lì và một hệ sinh thái rừng ngập mặn hiếm có ở các hòn đảo khác.

Vườn quốc gia Côn Đảo

Vườn Quốc gia Côn Đảo có diện tích gần 6.000ha trên cạn và 14.000ha vùng nước. Mối liên hệ của rạn san hô, thảm cỏ biển và rừng ngập mặn đã tạo nên một môi trường thuận lợi cho việc sinh sản, ươm giống và bảo tồn các loài sinh vật biển.Hiện nay, Côn Đảo là vùng có nhiều rùa biển nhất ở Việt Nam, với hai loài thường gặp là đồi mồi và tráng đông. 

Có 17 bãi cát được ghi nhận là bãi đẻ của rùa, trong đó có đến 4 bãi được ghi nhận là có 1.000 rùa mẹ lên đẻ hàng năm.Đến đây, bạn sẽ được trải nghiệm nhiều hoạt động thú vị với đa dạng các loại hình như câu cá, lặn, xe đạp, đi bộ hay ngắm cảnh thiên nhiên.

Miếu Bà Phi Yến

Miếu bà Phi Yến hay còn được gọi là An Sơn Miếu, là một ngôi miếu cổ được xây từ năm 1785, (sau đó được xây dựng lại vào năm 1958) để thờ bà Phi Yến, vợ thứ của vua Nguyễn Ánh. Ngôi miếu này rất linh thiêng đối với những người dân trên đảo và nó gắn liền với một câu chuyện bi thương của người phụ nữ tài sắc, giàu lòng yêu nước. Sau khi bà mất, nhân dân trên đảo vô cùng thương tiếc bà và đã lập nên ngôi miếu to, đẹp để thờ. Năm 1861, Pháp sau khi chiếm đảo đã quyết định di toàn bộ dân vào đất liền để xây nhà tù. Ngôi miếu bị đổ nát dần. Năm 1958, nhân dân trên đảo đã xây dựng lại ngôi miếu trên nền cũ.

Vịnh Đầm Tre

Nằm ở phía Bắc đảo Côn Sơn và cách sân bay Côn Đảo 3 km. Đây là vịnh kín gió, ăn sâu vào trong đất liền, sự kết hợp hài hòa giữa biển và núi bao bọc xung quanh, tạo cho vịnh có nhiều cảnh quan thơ mộng, huyền bí, phong cảnh hữu tình và môi trường trong lành.

Bảo tàng Côn Đảo

Được khởi công xây dựng từ tháng 12/2009, bảo tàng Côn Đảo với tổng kinh phí trên 62 tỷ đồng, là công trình đầy ý nghĩa và là nơi gìn giữ các giá trị lịch sử, minh chứng cho thời kỳ bi tráng nhưng cũng rất đỗi hào hùng của dân tộc. 

Với gần 2.000 tư liệu, các hiện vật được trưng bày theo 4 chủ đề lớn gồm phản ánh các tội ác của chế độ thực dân và đế quốc; về tinh thần đấu tranh kiên cường, bất khuất của các chiến sỹ cách mạng và những người yêu nước Việt Nam trong suốt 113 năm; về sự phát triển của Côn Đảo ngày nay cũng như việc phát huy giá trị khu di tích lịch sử Côn Đảo như một di sản của dân tộc, giáo dục cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau truyền thống đấu tranh cách mạng của Đảng và nhân dân Việt Nam.

Chùa Núi Một

Chùa Núi Một (Vân Sơn Tự) tọa lạc trên Núi Một được xây dựng vào năm 1964. Trải qua thời gian đã bị xuống cấp, chùa đã được khởi công tôn tạo ngày 13/8/2010, khánh thành vào ngày 4/12/2011. Do nằm trên núi nên chùa có tầm nhìn bao quát xuống biển, nhìn xuống toàn cảnh thị trấn Côn Đảo và vịnh Côn Sơn, hồ An Hải.

CÁC MÓN NGON Ở CÔN ĐẢO

• Cháo hàu
  

Cháo hàu là món ăn du khách thường truyền tai nhau nhất định phải thử khi đến Vũng Tàu nói chung và Côn Đảo nói riêng.Nguyên liệu chính của một bát cháo hàu là gạo ngon, hạt tròn mẩy, thêm một chút gạo nếp để tạo độ đặc và sánh. Hàu tươi được đánh bắt từ biển, sau đó làm sạch, tẩm ướp gia vị và xào qua cho ngấm. Khi cháo chín, người nấu đổ hàu đã xào vào rồi nêm gia vị cho vừa ăn. 

• Ốc vú nàng

Loài ốc mang tên này bởi hình dáng giống với đôi gò bồng đảo của phụ nữ, đây là một trong những món ăn hấp dẫn nhất từ tên gọi cho đến hương vị. Ốc vú nàng có hình chóp nhọn thẳng, với thịt bên trong ốc trắng nõn và đầy đặn.Ốc vú nàng dù được chế biến bằng cách nướng, luộc, xào hay làm gỏi… cũng đều hấp dẫn. Tuy nhiên theo nhiều du khách, ngon nhất vẫn là ốc vú nàng nướng mỡ hành. Đây là đặc sản nổi tiếng của Côn Đảo nên ở bất cứ nhà hàng nào bạn cũng có thể thưởng thức.

• Cua mặt trăng

Cua mặt trăng là một loại cua có hình dáng kỳ lạ, trên lưng có nhiều đốm đỏ mà đậm pha màu hồng tươi. Nếu nhìn kỹ và biết liên tưởng, bạn sẽ thấy nó cũng gần giống với mặt trăng, có lẽ cũng chính vì vậy mà người ta đặt cho nó cái tên này.Cách chế biến phổ biến nhất là luộc hay hấp chín, khi đó thịt cua chấm với muối tiêu chanh thực sự rất tuyệt. Tuy nhiên cũng có rất nhiều cách chế biến khác nhau và hấp dẫn cũng không kém như làm lẩu, nấu canh, nấu bún hay dùng thịt cho vào bánh canh. Mỗi cách chế biến đều đem lại những hương vị độc đáo riêng biệt, thơm ngon, ngọt ngào hơn bởi hương vị vốn dĩ đã rất đặc biệt của loài cua này.

• Mắm nhum

Đây được mệnh danh là loại mắm quý tộc, bởi để đánh bắt và làm ra được một hũ mắm nhum chất lượng đòi hỏi sự tỉ mỉ, kỳ công. Dưới triều Nguyễn, mắm nhum còn là một trong những lễ vật dâng lên triều đình hàng năm.Mắm nhum được dùng để chấm các món luộc hay bánh tráng cuộn. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt của thịt nhum, thêm chút vị mắm mòi của biển, chua chua, bùi béo thú vị.

• Tôm hùm đỏ

Tôm hùm đỏ còn có tên gọi khác là tôm hùm lửa bởi màu đỏ sậm rất đặc trưng của loài tôm vùng này. 

Tôm hùm đỏ Côn Đảo không to nhưng thịt cua rất dai, ngọt và săn chắc.Thịt tôm hùm không chỉ ngon, mà ở dọc sống lưng và đầu của nó còn có một lớp gạch tôm rất giàu dinh dưỡng, mỗi khi mùa đông tới lớp gạch này còn dày hơn. Tôm hùm đỏ có thể chế biến thành rất nhiều món khác nhau như sushi, hấp, gỏi, nướng hay làm cháo.

• Sá sùng

Sá sùng là một trong những loại hải sản quý hiếm bởi rất khó đánh bắt và chỉ xuất hiện nhiều vào đầu tháng 3 cho đến tháng 7 hàng năm. Đến với Côn Đảo, bạn nhất định không thể bỏ qua món đặc sản này.Sá sùng cũng có thể được chế biến thành nhiều món khác nhau như xào rau, nấu cháo, canh, nướng vàng, chiên giòn, làm gỏi… nhưng được ưa chuộng nhất là sá sùng nướng chấm tương ớt. Sá sùng vừa giòn, dai dai, béo bùi lại còn là món ăn rất bổ dưỡng.

• Cá mú đỏ

Cá mú đỏ là một trong những đặc sản của Côn Đảo không thể bỏ qua. Có tên gọi khác là cá song và là loại cá được ưa chuộng nhất trong các loại các biển ở Côn Đảo với những thớ thịt dai ngọt và rất thơm, thường được chế biến thành các món sốt, nướng và gỏi rất hấp dẫn.

 Dịch vụ ở Côn Đảo còn phụ thuộc nhiều vào các chuyến hàng cung cấp của đất liền nên còn khá đắt đỏ và hạn chế nhất là các hoạt động vui chơi về đêm. Do đó, bạn nên chuẩn bị tâm lý rằng đây là chuyến nghỉ ngơi và khám phá một hòn đảo còn rất hoang sơ, dịch vụ chưa đầy đủ như đất liền.  

 Bạn nên chuẩn bị giày cao cổ nếu muốn vào rừng khám phá, thuốc chống dị ứng, các loại thuốc cá nhân hay dùng, một số đồ ăn liền do buổi tối rất khó kiếm đồ ăn. 

 Có một cách tiết kiệm hơn cho du khách là tự mình ra cầu cảng vào tầm 6h00 sáng hoặc 2h00 chiều, giờ tàu về để mua hải sản tươi rói giá rất rẻ. Hải sản tươi có thể mang về khách sạn nhờ họ chế biến.  

 Nếu muốn ăn cơm bụi, bạn có thể tới khu vực chợ Côn Đảo. Với không khí Côn Đảo thì ở homestay là thích hợp quá rồi, nó có gì đó riêng tư cũng như thú vị vậy. Bạn hãy liên hệ đặt chỗ trước đề phòng overbook mùa du lịch nhé. Agoda là một lựa chọn phù hợp bởi họ chọn lọc những đối tác uy tín, họ minh bạch khi đặt phòng & sẽ bảo vệ bạn trong trường hợp xấu xảy ra khi bạn đến nơi ở mà không vừa ý. 

Hoặc lựa chọn thứ hai cho bạn có thể là Mytour, các hình thức thanh toán ở Mytour có đơn giản hơn Agoda.Từ Vũng Tàu đi Côn Đảo bạn có thể lựa chọn 3 cách đi. Cách thứ nhất là đi tàu khách truyền thống xuất phát từ cảng Cát Lở Vũng Tàu( nhược điểm thời gian hành trình khá dài, khoảng 12h ) Cách thứ hai là di chuyển khoảng 3h 30 phút với tàu cao tốc Côn Đảo Express . Cách thứ ba bạn có thể lựa chọn đó là máy bay lên thẳng, xuất phát từ sân bay Vũng Tàu.

Như ở lời mở đầu của bài viết tôi đã nói, Côn Đảo thực sự là nơi mà chúng ta nên đến một lần trong đời. Không những nó là thiên đường nơi địa ngục trần gian mà nó còn có một giá trị lịch sử với nhiều ý nghĩa sâu sắc nhất là trong bối cảnh nhiều thế lực thù địch bôi nhọ xuyên tạc hình ảnh Võ Thị Sáu. 

Dù sao thì lịch sử vẫn là lịch sử, không ai có thể tô vẽ lên lịch sử ngoại trừ chính là lịch sử. Giống như câu chuyện của tôi đã trải qua hơn 10 năm về trước. Côn Đảo – Thiên đường nơi địa ngục trần gian.

Trải Nghiệm Khác Biệt