Từ 'Con tàu Titanic' nhìn lại lịch sử thế giới năm 1912

Con tàu Titanic và bộ phim bom tấn cùng tên của đạo diễn Cameroon

Về sự thật lịch sử, Titanic là con tàu vượt đại dương chở khách chạy bằng động cơ hơi nước được hạ thủy vào năm 1912. Nó được xem như còn tàu lớn nhất, lộng lẫy và sang trọng nhất thời bấy giờ. Mặc dù vậy, trong chuyến vượt Đại Tây Dương đầu tiên và cũng là cuối cùng vào tháng 4 năm 1912, Titanic đã mãi mãi nằm dưới đáy đại dương sâu thẳm do đâm vào một tảng băng trôi, kéo theo là hơn 1500 sinh linh không may mắn được Chúa cứu rỗi. Vụ đắm tàu này đã đi vào lịch sử như là vụ tai nạn hàng hải nghiêm trọng nhất trong thời bình.

Bộ phim tái hiện lại sự kiện lịch sử kinh hoàng đó - Titanic là thảm hoạ lãng mạn có yếu tố lịch sử của Mỹ phát hành năm 1997, do James Cameron làm đạo diễn, viết kịch bản, đồng sản xuất, đồng biên tập và hỗ trợ tài chính một phần. Phim lấy ý tưởng dựa trên vụ đắm tàu RMS Titanic nổi tiếng trong lịch sử vào năm 1912, với sự tham gia của các diễn viên chính Leonardo DiCaprio và Kate Winslet trong vai hai con người đến từ hai tầng lớp khác nhau trong xã hội, họ đem lòng yêu nhau trên chuyến ra khơi đầu tiên của con tàu xấu số.

Những điểm nhấn của lịch sử

1. Tàu Titanic được khai sinh nhờ những tiến bộ về khoa học và công nghệ cuối thế kỷ XIX đầu XX

Con tàu sang trọng bậc nhất đầu thế kỉ XX được đóng tại Belfast, Bắc Ai Len thuộc Đế chế Anh thời đó. Tàu Titanic được chế tạo bởi công ty vận tải White Star. Hãng này có ưu thế về thiết kế và sản xuất những chiếc tàu thủy cỡ lớn và sang trọng nhằm thu hút những hành khách giàu có và nổi tiếng.

Về động cơ, tàu Titanic sử dụng động cơ máy hơi nước - loại động cơ cực kỳ phổ biến trong giao thông vận tải thời đó. Cuối thế kỷ XIX - đầu XX cũng là thời kỳ hoàng kim của động cơ hơi nước trước khi nó được thay thế bằng động cơ diesel sau này.

Sự phát triển của ngành luyện kim và điện cho phép người ta đóng được những con tàu lớn vượt đại dương thay vì những con tàu sử dụng vật liệu bằng gỗ như thế kỷ XVI-XVII. Hơn nữa điện được phát minh từ cuối thế kỷ XIX cùng với nó là công nghiệp bóng đèn đã phát triển cho phép con tàu Titanic thể hiện vẻ đẹp lộng lẫy giữa màn đêm đại dương.

Các kỹ thuật khác như điện tín, máy điện đàm cũng đã ra đời để phục vụ trao đổi thông tin. Mặc dù thuyền trưởng Smith đã nhận được bức điện từ phía Hoa Kỳ và những con tàu khác liên quan đến sự xuất hiện của tảng băng. Tuy nhiên sự chủ quan đã khiến con tàu rơi vào thảm họa.

2. Những con người vượt biển để tới nước Mỹ

Nước Mỹ rộng lớn và giàu có. Sau khi giành độc lập cuối thế kỷ XVIII, đất nước xứ Cờ hoa đã vươn lên mạnh mẽ và trở thành cường quốc phát triển nhất thế giới từ cuối thế kỷ XIX cho đến tận ngày nay. Không đáng ngạc nhiên khi những người dân, đặc biệt là những hành khách khoang hạng ba mong muốn lên tàu Titanic và tới nước Mỹ để thay đổi số phận. 

Châu Âu đầu thế kỷ XX là những năm tháng phát triển của chủ nghĩa tư bản nhưng cũng tiềm tàng những ngòi nổ cho cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất - diễn ra ngay sau thảm họa Titanic chỉ hai năm từ 1914 - 1918. Nước Mỹ với khẩu hiệu tự do khi đó còn đang thu hút hàng vạn nguồn nhân lực từ khắp nơi đến phát triển công nghiệp và làm giàu. Con tàu Titanic còn là biểu tượng cho trung tâm quyền lực và sức mạnh của chủ nghĩa đế quốc đã dịch chuyển từ Châu Âu sang Bắc Mỹ đầu thế kỷ XX.

3. Chế độ phân biệt đẳng cấp rõ rệt giữa các hạng người trên con tàu sang trọng nhất thế giới

Không phải ngẫu nhiên mà tàu Titanic được thiết kế với ba khoang hạng khác nhau. Khoang cho giới thượng lưu ở cao nhất, hạng hai rồi tới khoang hạng ba - dành cho tầng lớp bình dân, thậm chí những người thất nghiệp. Những kẻ ở khoang hạng nhất là các thương gia, nhà tài phiệt hay là người sở hữu một mỏ vàng ở Mỹ chẳng hạn. Có nhiều tiền thì sẽ nghiễm nhiên được ngồi chung mâm với kẻ giàu. Còn người nghèo thì ngủ tập thể, không được chủ động nói chuyện hay tiếp xúc với người giàu và khi xảy ra thảm họa cũng phải chịu sự cứu trợ cuối cùng giống như những tầng lớp ở dưới đáy của xã hội.

Sự khác biệt và phân biệt đẳng cấp không chỉ thể hiện ở vị trí giữa các khoang, mà còn ở những chi tiết khác như thực đơn, cách hành xử, an ninh... Tuy nhiên, đáng lưu ý là cuối cùng, những nạn nhân sống sót lại chủ yếu là những hành khách khoang hạng ba như đoạn trích cuối phim. Điều này cho thấy người nghèo không có gì để bảo vệ ngoài chính mạng sống của họ và với sức sống bền bỉ của người lao động cho phép họ vượt qua nỗi thảm kịch ấy.

Khoang hạng nhất trên tàu Titanic

Tàu Titanic dần chìm xuống biển

Jack và Rose tạo nên cặp đôi tình lãng mạn của bộ phim Titanic 1997