Venezuela: Juan Guaido – Lời giải cho bài toán khủng hoảng

Ngoại trưởng Mỹ đã phát biểu tại Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc : ”Chúng tôi kêu gọi tất cả các thành viên Hội đồng Bảo an ủng hộ quá trình chuyển đổi dân chủ của Venezuela và vai trò của Tổng thống lâm thời Guaido."

Thế giới lại phân cực vì Venezuela ?

Trong cuộc tranh luận căng thẳng tại cuộc họp Liên hiệp Quốc do Mỹ kêu gọi,Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo chỉ trích: "cuộc thử nghiệm xã hội chủ nghĩa" của Maduro đã khiến nền kinh tế sụp đổ và đẩy người dân Venezuela đến đường cùng phải bới rác tìm đồ ăn. "

Ông Pompeo phát biểu trước Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc gồm 15 thành viên, nhóm họp theo yêu cầu của ông sau khi Washington và một loạt các nước trong khu vực công nhận ông Guaido là nguyên thủ quốc gia và hối thúc Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro từ chức.

Guiado – Người đã được bầu làm chủ tịch quốc hội vào ngày 5.1.2019, đã tuyên bố mình là Tổng thống lâm thời vào 23.01.2019. Hành động của vị lãnh đạo trẻ tuổi  này ngay lập tức đã được Mỹ, Canada, và hàng loạt các nước Mỹ Latin công nhận. Tuy nhiên, Tổng thống tại nhiệm Maduro với sự hậu thuẫn của quân đội đã từ chối từ chức. 

Nhưng hôm 26/1, ông Guaido, lại nhận được sự ủng hộ từ một quan chức quân đội cấp cao. Đại tá Jose Luis Silva, tùy viên quốc phòng Venezuela tại Washington,cho hay ông đã ngưng các quan hệ với chính phủ Maduro và công nhận Guaido là tổng thống lâm thời. Trước đây, Washington đã cảnh báo là sẽ có những đòn trừng phạt kinh tế mạnh mẽ nhằm phế truất Maduro tuy nhiên ông Pompeo đã từ chối những biện pháp như vậy.

Tuy nhiên những phán quyết của Hội Đồng Bảo An sẽ gặp nhiều cản trở từ quyền phủ quyết của phía Nga và Trung Quốc. Và Nga đã từng cáo buộc Mỹ hậu thuẫn cho phe đối lập nhằm gây bất ổn cho Venezuela nhằm tiến hành đảo chính lật đổ Maduro.Anh, Pháp, Đức và Tây Ban Nha tuyên bố sẽ công nhận Guaido nếu Maduro không tiến hành tái bầu cử sau 8 ngày, động thái bị phía Nga cho là vô lý.  

Để đáp trả, Bộ trưởng Ngoại giao Venezuela, ông Jorge Arreaza tuyên bố trước Hội Đồng Bảo An: “Châu Âu cho chúng tôi 8 ngày ? Các ngài nghĩ rằng các ngài có quyên thiết lập một thời hạn hay ra tối hậu thư cho một Tổng thống hợp hiến “ và Venezuela mong muốn được đối thoại với chính phủ Hoa Kỳ. 

 Trong khi đó, Nga kêu gọi tránh sự can thiệp bằng quân sự vào Venezuela. Trả lời phóng viên sau đó, ông Arreaza nói :” Nếu ông Donald Trump cũng như các Tổng thống khác của Hoa Kỳ đang tạo ra chiến tranh nhằm chứng tỏ quyền cai trị và kích thích nền kinh tế Mỹ thì ông ta không thể tạo ra cuộc chiến đó ở  Venezuela”

Nga, Trung Quốc, Ai Cập và Bolivia ngày 13/11 đã tẩy chay cuộc họp công khai không chính thức của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) do Mỹ tổ chức để bàn về tình hình Venezuela. Sau đó, tại một cuộc họp khẩn của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về cuộc khủng hoảng tại Venezuela ngày 26/1, Nga đã cáo buộc Mỹ âm mưu tiến hành một cuộc đảo chính tại quốc gia Nam Mỹ, khiến tình hình càng trở nên phức tạp.

“Venezuela không phải là mối đe dọa đối với hòa bình và an ninh,” Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc - Vebily Nebenzia nói với Hội đồng Bảo an.

Guaido - Lời giải cho bài toán Venezuela

Venezuela đã chìm trong hỗn loạn dưới thời Maduro với tình trạng thiếu lương thực và các cuộc biểu tình trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế và chính trị đã gây ra sự di cư hàng loạt và lạm phát được nhìn thấy tăng lên 10 triệu phần trăm trong năm nay.

Những người ủng hộ phe đối lập ở Venezuela đã thúc giục Guaido lên nắm chức Tổng thống kể từ khi Maduro nhận chức nhiệm kì 2 vào ngày 10.01. Hàng trăm ngàn người đã xuống đường đầu tuần này để phản đối và kêu gọi Maduro từ chức tại thủ đô Caracas. 

Guaido tuyên bố mình là Tổng thống lâm thời với mục tiêu là vực dậy một Venezuela bên bờ vực. Và khả năng sẽ xảy ra là một đất nước tồn tại 2 chính phủ song song. Chính phủ do phe đối lập dựng lên được Mỹ và nhiều nước ủng hộ, công nhận, tuy nhiên, lại không kiểm soát được đối với các chức năng nhà nhà nước. 

Sau cuộc tranh luận của Hội Đồng Bảo An, Guaido đã gửi thư cho Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres yêu cầu LHQ giúp đỡ giải quyết nạn đói, bạo lực và thiếu thuốc men tại nước ông. Guaido cũng bày tỏ sự vui mừng trước sự ủng hộ của các nước châu Âu và cũng mong rằng các nước này sẽ viện trợ để Venezuela thoát khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng hiện nay. 

Guaido đã phấn khởi phát biểu trong cuộc diễn thuyết trước nhân dân tại Caracas : “Hôm nay, chúng ta thức giấc đón chào không ít sự hỗ trợ của cộng đồng châu Âu”, ông nói thêm :”Chúng tôi sẽ tiếp tục vận động châu Âu trong nỗ lực hỗ trợ nhân đạo”. 

Trước đây, chính phủ Maduro đã từng từ chối những khoản viện trợ như vậy và luôn phủ nhận về thông tin những cuộc khủng hoảng nhân đạo trong nước. Ông biện minh rằng các vấn đề kinh tế của Venezuela gặp phải là do các biện pháp trừng phạt của nước ngoài cùng sự phá rối của phe đối lập nhưng không công nhận và những khoản nợ khổng lồ đã vay từ Nga và Trung Quốc.

Như lời ông Pompeo cáo buộc Nga và Trung Quốc “nâng đỡ một chế độ thất bại với hi vọng thu hồi hàng tỉ đôla các khoản đầu tư và viện trợ thiếu suy xét trong nhiều năm qua.” Hoặc cũng có thể là do túi dầu khổng lồ của Venezuela mà khiến thế giới đang phải phân cực vì nước này trong phương án giải quyết các vấn đề.

Tình hình hiện tại, dù muốn hay không Maduro cũng phải đứng trên một lựa chọn để cứu vớt một quốc gia Venezuela trên đà suy vong: Tiếp tục làm con nợ của Nga, Trung Quốc hoặc chấp nhận từ chức để vực dậy một đất nước trên bờ vực thẳm.

Hồ Hoàng Anh tổng hợp