Form Your Soul Tải ebook mới nhất của mình Content Writing for Everyone tại đây nhé: https://bit.ly/37b1P4c

Góc khuất của sự vĩ đại

Đăng 7 năm trước

Những thứ giúp bạn trở nên vĩ đại trong một lĩnh vực thì sẽ khiến bạn càng trở nên đau khổ trong những lĩnh vực khác. Quy luật chẳng bao giờ sai cả.

Pablo Picasso. Ông là một trong những nghệ sĩ nổi tiếng nhất của thế kỷ 20 và người được biết đến rộng rãi trong số rất nhiều người, giống như tôi, xem bản thân họ hoàn toàn là những người mới học việc trong thế giới nghệ thuật.

Gần đây, tôi tới tham dự một buổi triển lãm của Picasso. Điều làm tôi ấn tượng nhất không phải là bất kỳ tác phẩm nghệ thuật cụ thể nào mà đúng hơn là số lượng những công trình mà ông đã sáng tác. Các nhà nghiên cứu đã phân loại được 26.075 tác phẩm được tạo ra bởi Picasso và một vài người còn tin rằng tổng số có thể gần đến 50.000.

Khi phát hiện ra rằng Picasso đã sống tới năm 91 tuổi, tôi đã quyết định làm một phép toán.

Picasso sống tổng cộng 33.403 ngày. Với 26.075 công trình được xuất bản thì điều này có nghĩa trung bình, ông đã tạo ra 1 tác phẩm nghệ thuật mỗi ngày từ năm 20 tuổi cho tới khi ông mất vào năm 91 tuổi. Hàng ngày, ông đều tạo ra một thứ mới mẻ, cứ như thế trong 71 năm liền.

Thành quả khó hiểu này không chỉ đóng vai trò rất lớn giúp Picasso trở nên nổi tiếng trên toàn thế giới mà còn giúp ông tích lũy được một lượng tài sản ròng khổng lồ, khoảng 500 triệu USD cho tới thời điểm ông qua đời vào năm 1973. Các tác phẩm của ông nổi tiếng và nhiều tới mức mà theo Art Loss Register (kho dữ liệu tư nhân lớn nhất thế giới về những tác phẩm nghệ thuật, đồ sưu tập, đồ cổ…, từ đó, giúp tìm lại những thứ bị thất lạc, trộm cắp), Picasso là nghệ sĩ có số lượng tác phẩm bị đánh cắp nhiều nhất trong lịch sử với hơn 550 công trình hiện đang bị thất lạc.

Thứ làm cho Picasso trở nên vĩ đại không chỉ bởi số lượng các tác phẩm nghệ thuật mà ông đã sáng tác mà còn là cách mà ông đã tạo ra chúng. Ông là đồng sáng lập của chủ nghĩa Lập thể (Cubism) và là một trong hai người góp phần khai phá nghệ thuật cắt dán (collage). Ông là nghệ sĩ mà những người cùng thời với ông bắt chước theo. Bất cứ một cuộc thảo luận nào về những nghệ sĩ nổi tiếng trong lịch sử đều bao gồm cả ông nữa.

Chìm đắm trong yêu đương với Picasso

Yêu Picasso là hành động khủng khiếp.

Người vợ đầu tiên của ông là bà Olga Khokholova và cả hai người có một đứa con. Tuy nhiên, họ đã chia tay sau khi bà Khokholova biết rằng Picasso đã phải lòng một cô gái 17 tuổi tên là Marie-Therese Walter. Vào thời điểm đó, Picasso 45 tuổi.

Picasso và Walter cũng có một đứa con nhưng chỉ vài năm sau đó, nghệ sĩ nổi tiếng này lại tiếp tục rơi vào vòng xoáy tình ái khác. Ông bắt đầu hẹn hò với một học sinh lớp nghệ thuật tên là Francoise Gilot vào năm 1944. Lúc đó, Gilot 23 tuổi và Picasso mới bước vào tuổi 63.

Gilot và Picasso có hai đứa con nhưng mối quan hệ của họ chấm dứt khi Picasso bắt đầu yêu một người phụ nữ khác ít hơn ông 43 tuổi. Sau khi chia tay, Gilot đã xuất bản một cuốn sách có tựa đề Life with Picasso tiết lộ về danh sách dài những mối quan hệ chỉ vì tình dục đầy chóng vánh của ông và cuốn sách này đã bán được hơn 1 triệu bản. Để trả thù, Picasso từ chối không gặp mặt hai đứa con của họ thêm một lần nào nữa.

Về cơ bản, cuộc sống lãng mạn của Picasso là một cánh cửa xoay tròn của tình ái và sự bội tín. Theo cách nói trong cuốn cẩm nang của chúng tôi tại triển lãm Picasso thì, “luôn luôn có nhiều người khác”. Chắc chắn phải có thứ gì đó khiến người ta say sưa Picasso bởi vì sau cái chết của ông, không chỉ một mà có tận hai người tình của ông cam kết tự tử vì quá đau khổ.

Góc khuất

Nhiều phẩm chất làm cho mọi người trở nên vĩ đại cũng đi kèm với những góc khuất. Sự tập trung duy nhất của Picasso vào nghệ thuật nghĩa là những thứ khác trong cuộc đời được đặt ở vị trí kém quan trọng, bao gồm cả các mối quan hệ và những đứa con của ông.

Phần lớn chúng ta đều có một mối quan hệ cơ bản nhất với người họ yêu, đồng thời duy trì một loạt các sở thích và mối quan tâm trong những giai đoạn khác nhau. Picasso thì ngược lại. Mối quan hệ chủ yếu của ông là với nghệ thuật, trong khi những người tình của ông lại giống như các sở thích và mối quan tâm thoáng qua, những thứ mà ông chỉ thử nghiệm trong một giai đoạn ngắn ngủi ở từng thời điểm nhất định.

Vài học giả tin rằng các mối quan hệ của Picasso là cần thiết cho sự tiến bộ trong sự nghiệp nghệ thuật của ông. Theo nhà phê bình nghệ thuật Arthur Danto, “Picasso đã khởi xướng một phong cách mới mỗi lần ông say đắm trong tình yêu với một người phụ nữ mới”.

Với tư cách là một người nghệ sĩ, đây chính là góc khuất trong mặt mạnh của họ. Những phẩm chất làm cho Picasso trở thành một trong những con người vĩ đại nhất mọi thời đại có lẽ rất tốt nhưng cũng khiến ông trở thành người bạn đời vô cùng tồi tệ. Chúng giống như hai mặt của một đồng xu. Bạn không thể nào có một mặt mà thiếu đi mặt còn lại.

Góc khuất xuất hiện trong tất cả các lĩnh vực

Tôi không có ý chỉ trích Picasso ở đây. Ý tưởng chỉ là các mặt mạnh đều có sự đánh đổi, đặc biệt là với các cấp độ cao nhất của những điểm mạnh thì sự thật diễn ra gần như trong mọi lĩnh vực.

Chẳng hạn như Floyd Mayweather Jr. Ông được biết đến rộng rãi là một trong võ sĩ quyền anh vĩ đại nhất mọi thời đại. Chiến tích của ông là 49-0 và đã kiếm được hơn 1,3 tỷ USD trong suốt sự nghiệp của mình.

Floyd Mayweather Jr cũng gặp rất nhiều vấn đề nghiêm trọng về kiểm soát cơn giận. Năm 2002, ông đã bị buộc tội bạo hành gia đình hai lần. Năm 2004, hai lần ông có những hành động hành hung phụ nữ. Năm 2005 và 2010, tiếp tục là hai vụ uy hiếp khác. Chưa kể tới có một loạt các cáo buộc khác sau đó cũng đã được tiết lộ.

Những phẩm chất giúp ông trở thành vận động viên quyền Anh xuất sắc hiếm hoi trong lịch sử - sự giận dữ không thể kiềm chế và thiếu khả năng kiểm soát những cơn bốc đồng – cũng đã khiến ông trở thành kẻ bạo lực trong cuộc sống đời thường. Sự kết hợp này làm cho ông trở thành kẻ bất bại trên vũ đài và là kẻ khó ưa trong suốt quãng đời còn lại.

Mỗi mặt mạnh đều có một sự đánh đổi

Bây giờ có thể bạn đang nghĩ: “Ồ, tôi không phải lừa đảo bạn đời để tạo ra những tác phẩm nghệ thuật vĩ đại hay đánh đập những người khác để trở thành tay đấm xuất sắc. Họ là những trường hợp cá biệt thôi”.

Bạn đúng. Tôi đang sử dụng những ví đụ điển hình ở đây để nhấn mạnh đến tầm quan trọng của vấn đề nhưng sự thật vẫn là mỗi mặt mạnh đều có một góc khuất. Một vài góc khuất tối tăm hơn so với những góc khuất khác nhưng tất cả các con đường dẫn tới thành công đều phải trả giá.

Có lẽ bạn là một bác sĩ hay y tá – người đã học được cách tách bản thân mình ra khỏi cảm xúc về cái chết. Phẩm chất này cho phép bạn làm tốt công việc của mình ngay cả khi phải đối mặt với việc rất nhiều bệnh nhân từ giã cõi đời mỗi ngày, nhưng nó cũng sẽ làm giảm đi sự đồng cảm và mức độ kết nối của bạn với gia đình và bè bạn.

Có lẽ bạn là một nhà khoa học – người mà luôn đặt bản thân mình ở những tiêu chuẩn cao nhất. Chủ nghĩa hoàn hảo này giúp bạn trở nên xuất sắc trong phòng thí nghiệm nhưng cũng sẽ khiến bạn thể hiện tình yêu một cách khó khăn với con cái và chúng lớn lên với niềm tin rằng không có thứ gì chúng làm đủ tốt cả.

Có lẽ bạn là một người bạn đầy nhiệt huyết và thông minh – người mà muốn giúp đỡ những người khác bằng cách luôn cung cấp giá trị. Bạn chỉ cố gắng để trở nên thân thiện hơn nhưng lại kết thúc bằng việc cho đi quá nhiều thứ. Những người bạn của bạn ước gì bạn chỉ lắng nghe vấn đề của họ mà không cần bạn phải thể hiện sự quan trọng của mình trong tất cả mọi chuyện.

Một số lượng không thể đếm xuể những điều này vẫn xảy ra hàng ngày nhưng chỉ có một điểm nút duy nhất: mỗi mặt mạnh đều đi kèm với một sự đánh đổi.

Thành công có xứng đáng với góc khuất không?

Thành công rất phức tạp. Chúng ta thích tán dương mọi người vì sự nổi tiếng, vì giành được cúp vô địch và vì đã kiếm ra rất nhiều tiền nhưng hiếm khi chúng ta bàn về những chi phí đằng sau thành công của họ.

Vẻ đẹp trong các tác phẩm của Picasso có tăng thêm niềm vui cho thế giới hơn là sự đau khổ mà ông đã gây ra qua một loạt những mối quan hệ tan vỡ? Thật dễ cho bạn và tôi để tin rằng sự đóng góp của ông hoàn toàn tích cực bởi vì chúng ta không phải chịu đau khổ. Những người vợ cũ và các tình nhân của ông thì có thể sẽ cảm thấy khác – đặc biệt là hai người đã tự tử.

Thực tế là bạn không thể thoát khỏi những mặt trái của các điểm mạnh mà đã khiến chúng ta đi tới một điểm quyết định thú vị. Mọi người thường nói về thành công mà họ khao khát có được trong cuộc đời nhưng theo tác giả Mark Manson đã viết trong cuốn sách nổi tiếng của ông – The Subtle Art of Not Giving a F*ck thì câu hỏi quan trọng nhất trong cuộc đời không phải là “thành công nào bạn muốn?” mà đúng hơn là “nỗi đau nào bạn muốn trải qua?”

Bạn có muốn bóng tối mà xuất hiện cùng với nó là thành công? Bạn có muốn nhập ngũ mà đi kèm với đó là tiền trợ cấp? Loại đau khổ nào bạn sẵn sàng chịu đựng để giành được thứ bạn muốn có được? Trả lời câu hỏi này một cách thành thật thường sẽ dẫn bạn tới nhiều sự thật ngầm hiểu (insight) hơn về điều bạn thực sự quan tâm hơn là nghĩ về những ước mơ và khao khát.

Thật dễ dàng để muốn độc lập về tài chính, sự thừa nhận của ông chủ hay xinh đẹp khi đứng trước gương. Ai cũng muốn những thứ này. Nhưng bạn có muốn những góc khuất đi kèm với nó? Bạn có muốn dành thêm hai giờ mỗi ngày tại nơi làm việc hơn là bên cạnh con cái? Bạn có muốn đặt sự nghiệp lên trước hôn nhân? Bạn có muốn dậy sớm và đi tới phòng tập gym khi bạn chỉ muốn ngủ tiếp? Mỗi người sẽ có câu trả lời khác nhau và bạn phải quyết định điều gì tốt nhất cho bạn. Tuy nhiên, nếu giả vờ rằng góc khuất không tồn tại thì đó không phải là chiến lược hay ho chút nào.

Thành công càng lớn, góc khuất càng kéo dài

Thành công trong một lĩnh vực thường được gắn chặt với sự thất bại trong một lĩnh vực khác, đặc biệt là ở điểm cuối tột cùng của năng suất. Bạn càng đạt được sự vĩ đại ở mức cao nhất thì góc khuất càng lớn.

Hay nói cách khác, bạn càng tập trung nhiều vào một hướng thì những hướng khác trong cuộc đời sẽ bị phai nhạt dần. Đó là lý thuyết 4 đầu đốt trong hành động* (tưởng tượng cuộc đời bạn là một chiếc lò với 4 đầu đốt trên nó. Mỗi đầu đốt tượng trưng cho một thước đo chính trong cuộc đời bạn, theo thứ tự bao gồm (1) gia đình, (2) bạn bè, (3) sức khỏe) và (4) công việc). Bạn càng thắp lửa cho một đầu đốt thì bạn càng đối mặt với rủi ro là những đầu đốt còn lại sẽ tắt lịm dần.

Những thứ mà làm cho mọi người trở nên vĩ đại trong một lĩnh vực nào đó thì thường khiến họ đau khổ trong nhiều lĩnh vực khác.

Theo James Clear

*Lý thuyết 4 đầu đốt (Four burners theory) trong hành động sẽ được giới thiệu trong bài viết tới.

Chủ đề chính: #sự_vĩ_đại

Bình luận về bài viết này
0 bình luận

Đang tải bình luận...


Đang tải nội dung cho bạn