Khám phá cách loài gấu wombat tạo ra những “sản phẩm” có một không hai trong thế giới động vật

1. LOÀI THÚ NGỘ NGHĨNH TỪ NGOẠI HÌNH ĐẾN "CÁI ẤY"

Wombat, hay gấu túi mũi trần, là một loài thú có túi đặc hữu của Australia, thích nghi với lối sống đào hang trên những vùng đất khô nóng. Đừng để vẻ ngoài mập mạp thô kệch của chúng đánh lừa, loài gấu này từ lâu đã là tâm điểm của nhiều nhà khoa học với tư cách là loài đông vật duy nhất trên thế giới thải ra những viên phân hình lập phương. 

Thông thường phân của động vật (tất nhiên, cả loài cao cấp như chúng ta) có dạng trụ thuôn dài do được nhào nặn trong ống tiêu hóa, đặc biệt là quá trình “đúc khuôn” tại ruột già. Vậy tại sao lại cần đến hình dạng đặc biệt vuông vắn như trên? Trong tự nhiên wombat dùng phân để đánh dấu lãnh thổ, và không chỉ một vài viên mà cả một đống lớn. Một giả thuyết được chấp nhận rộng rãi cho rằng hình lập phương giúp các viên xếp chồng lên nhau dễ dàng hơn, không phải để tạo thành khối rubik hoàn chỉnh, mà nhằm tránh bị gió cát và mưa của vùng đồng hoang cuốn đi. Wombat không cần nhặt lên và xếp. Chúng chỉ việc “đi” mà thôi.

Tuy vậy, suốt một thời gian dài không ai hiểu được loài gấu này đã làm như thế nào. Liệu bộ máy tiêu hóa của chúng có gì đó đặc biệt hay không? Mới đây một thí nghiệm đã bước đầu vén màn bí mật. Câu trả lời có thể nằm ở tính đàn hồi không đồng nhất dọc theo chiều dài ruột của chúng.

2. GIẢI MÃ MỘT TRONG NHỮNG BÍ ẨN LỚN NHẤT CỦA TỰ NHIÊN

Khi nhận được món quà từ một đồng nghiệp người Australia là những đoạn ruột của hai con wombat bị xe đâm chết trên đường, David Hu và Patricia Yang đã háo hức “mở ra như thể Giáng sinh tới nơi vậy,” Hunói. Hai nhà khoa học thuộc Viện Công nghệ Georgia, Atlanta nhận thấy ruột của chúng căng ra gấp hai đến ba lần kích cỡ bình thường để chất đầy hết lượng phân.

Yang đã dùng những quả bóng cao su dài – loại hay đượ cuốn thành các hình dạng ngộ nghĩnh – đưa vào lòng đoạn ruột rồi bơm hơi để đánh giá mức độ đàn hồi của thành ruột. Kết quả cho thấy các đoạn ruột khác nhau có độ co giãn không giống nhau. Phần lớn chiều dài của bộ ruột khoảng 6m có cấu trúc mềm dẻo như bình thường, giúp hấp thu nước và làm phân dần cứng lại. Trong khi đó khoảng nửa mét cuối cùng thành ruột cứng và khỏe hơn nhiều, giúp nặn phân theo các góc cạnh của hình lập phương. Và nhờ độ khô có được trước đó cùng thành phần giàu chất xơ, hình dạng này được giữ ổn định khi các “viên xúc xắc” được tống qua hậu môn ra ngoài.

Yang cho biết các viên phân này có thể đứng yên bằng bất kì mặt nào và xếp chồng lên nhau dễ dàng hệt như xúc xắc. Cô đã thử rồi.

Phát hiện này đã được báo cáo tại hội nghị của Phân hội Động lực học chất lưu thuộc Hội Tự nhiên Mĩ tổ chức tại Atlanta vừa qua. Để chứng minh chắc chắn giả thiết này, Yang và Hu đang dự định sẽ mô phỏng ống tiêu hóa của wombat bằng những chiếc quần ống bó.